Yêu bản thân: lối sống ích kỷ hay bí quyết hạnh phúc?

Trong tâm trí mỗi người luôn có một quan tòa ngự trị. Người này theo dõi những gì ta làm, xem xét những biểu hiện, đánh giá ảnh hưởng của ta với người khác, soi mói thành công và thất bại của ta và cuối cùng, đưa ra một phán xét. Thế nên, lời phán này mang bản sắc con người chúng ta. Nó quyết định mức độ tự tin và trắc ẩn, cho ta cảm thức về việc mình có xứng đáng được sống hay không. Chính vị quan tòa này tạo ra lòng tự trọng của ta.

Phán xét của quan tòa hoàn toàn có thể không ít dễ chịu và thoải mái, tích cực hoặc không, nhưng không tuân theo bất kỳ sách luật và quy định khách quan nào. Hai cá thể hoàn toàn có thể có tự trọng cao thấp trọn vẹn khác nhau dù họ hoàn toàn có thể trải qua những điều giống nhau. Một vài phán xét có vẻ như thuận tiện mang lại cho ta cảm xúc vui tươi, ấm cúng, được trân trọng hay độ lượng với bản thân. Những điều còn lại thôi thúc cái nhìn phê phán bản thân trong ta nhiều hơn, thậm chí còn tạo ra việc tuyệt vọng hay phẫn nộ với chính mình .

Rất dễ tìm ra nguồn gốc của tiếng nói nội tâm: nó là sự chủ quan hóa tiếng nói của những người xung quanh ta. Chúng ta tiếp thu thái độ khinh bỉ, thờ ơ hay nhân hậu, ấm áp qua những gì được nghe từ những năm tháng định hình tính cách. Cái đầu của ta là những ngăn rỗng, và hầu như tất cả đều chứa những tiếng nói vang vọng bên trong. Thỉnh thoảng có một tiếng nói tích cực và nhẹ nhàng cổ vũ ta chạy nốt vài mét cuối cùng trước vạch đích:“ Gần tới rồi, cố lên, cố lên”.

Nhưng tiếng lòng lại ít khi tử tế như vậy. Nó lại thường hung ác, khắc nghiệt, khiến ta hoảng sợ và hổ thẹn. Nó không hề tượng trưng cho bất kể điều gì tốt đẹp trong tâm hồn hay tính cách trưởng thành của ta. Nó khiến ta tự nhủ với bản thân : “ Tao ghê tởm mày, mọi thứ thật thảm hại giống hệt mày. ”

Tiếng lòng luôn là tiếng nói từ bên ngoài mà ta cứ lầm tưởng là của chính mình. Ta hấp thụ giọng nói của người từng chăm sóc ta thật dịu dàng và tốt bụng – những người cười xòa với sự ngốc ngếch của ta và gọi ta bằng tên “cúng cơm”. Cũng có thể là giọng nói công kích của bố mẹ khi đang giận dữ, hay giọng đe dọa của anh chị thích bắt nạt chúng ta; của kẻ bắt nạt ở sân trường, hay của thầy cô trù ghét ta.

Chúng ta ghi nhớ những giọng điệu đó vì ở những thời gian then chốt trong quá khứ chúng thật mê hoặc và cứ thế ngấm vào đầu ta. Tương tự, những nhà cầm quyền thường lặp đi lặp lại thông điệp của mình cho đến khi chúng ăn sâu vào tâm lý tất cả chúng ta, bất kể thông điệp đó đó tốt hay xấu .

Bài tập : Kiểm chứng lời nói nội tâm

Chúng ta hoàn toàn có thể nghe được những âm thanh từ nội tâm khi nhắc nhở bản thân hoàn thành xong những câu sau :
Khi tôi làm điều gì đó ngu ngốc, tôi thường nói với bản thân mình rằng …
Khi tôi thành công xuất sắc, tôi luôn luôn tự nhủvới mình rằng …
Khi tôi lười biếng, trái tim tôi nói rằng …
Khi tôi nghĩ về tình dục, tôi tự nói với mình rằng …
Khi tôi tức giận với ai đó, tôi tự dặn mình rằng …
Liệu lời nói nội tâm đang tử tế hay trừng phạt bạn ?
Có giọng nói nào của người ngoài đã trở thành lời nói nội tâm của bạn trong mỗi câu hỏi ? ( viết tên họ ra )

Tại sao lời nói nội tâm lại quan trọng

Việc yêu bản thân nhiều hay ít tác động ảnh hưởng rõ ràng tới đời sống của tất cả chúng ta. Ta cứ cho rằng việc khắc nghiệt với bản thân dù hoàn toàn có thể khổ sở nhưng sau cuối sẽ có ích. Nhưng có những rủi ro tiềm ẩn lớn bằng, thậm chí còn còn hơn trong việc liên tục thiếu thông cảm với thực trạng của chính mình : tuyệt vọng, trầm cảm và tự. Đây là những mối nguy không hề nhỏ .

Nếu yêu bản thân không đủ, việc hẹn hò sẽ trở nên bất khả thi, vì hóa ra một trong những điều kiện quan trọng để có khả năng chấp nhận tình yêu từ người khác lại là mức độ tình yêu ta dành cho chính mình được hình thành qua thời gian, hầu hết từ thời thơ ấu. Chúng ta cần cảm giác mình xứng đáng được yêu để không hành xử ngốc nghếch với tình cảm đến từ người bạn đời tương lai.

Nếu ta không yêu bản thân mình đủ nhiều, ta sẽ hiểu nhầm tình cảm của người khác, coi lòng tốt là sự giả tạo, thậm chí còn là sự xúc phạm vì ta nghĩ rằng họ thậm chí còn chẳng hiểu gì về mình, rằng thật ra mình không hề xứng danh với tình cảm của họ. Cuối cùng ta sẽ tự hủy hoại bản thân, dù chỉ trong vô thức, khiến cho người lạ đã dành tình yêu cho ta khi chưa hiểu rõ về ta tuyệt vọng .
Chúng ta rất cẩn trọng với những người quá tôn vinh bản thân vì việc đó rõ ràng ám chỉ rằng họ “ tự yêu mình ”. Yêu bản thân có vẻ như tương quan tới vị kỷ, ham hư danh, ích kỷ và không chăm sóc đến nhu yếu của những người xung quanh .

Nhưng sâu xa hơn, vấn đề thực sự của chúng ta nằm ở chiều hướng khác: xu hướng thù địch bản thân sâu sắc và vô lý, thói quen không ngừng kiểm điểm thất bại, hay từ chối tha thứ cho sự ngốc nghếch của bản thân và nghi ngờ tất cả những người lạ có thiện cảm với ta. Nếu có người đối xử với ta theo cách đa số chúng ta đang đối đãi với chính mình, ta có thể sẽ ghê tởm sự độc ác ấy.

Nói chung, ta thường quen với việc bị ghét và bị ngó lơ, thế nên chẳng kì lạ khi ta cảm thấy thoải mái với chuyện đó. Ta tìm kiếm những người bạn không đề cao ta hơn là ta nghĩ về mình. Có thể ta sẽ không vui khi bị khinh bỉ, nhưng ít ra chuyện đó cho cảm giác quen thuộc. Nếu ta không khiêm nhường và chân thành tin rằng mình đáng được yêu, việc đón nhận tình cảm từ người khác có cảm giác giống như được trao thưởng vì một việc ta chẳng hề làm.

Những người không may đã lỡ ghét bản thân sẽ “ kháng ” lại những lời khen. Họ nghĩ rằng chắc rằng có gì đó sai sai với những người hứng thú với loại người như họ .
Nếu không yêu bản thân đủ nhiều, ta sẽ lại khước từ sự tử tế trong nhiều nghành, như lời mời kết bạn, thời cơ thăng quan tiến chức hay lời khen ngợi. Rồi ta sẽ phủ nhận đi phỏng vấn, phá hoạt sự nghiệp và tự dưỡng thái độ lạ mắt và thô lỗ với người bạn mới quen, với nỗ lực kéo hiện thực trở nên giống với những gì ta nhận định và đánh giá .

Thay đổi lời nói nội tâm

Có thể hiện tại, chúng ta dễ dàng nói suông: không nên phán xét bản thân mình. Hãy chỉ đơn giản chấp nhận và yêu thương. Nhưng ta cần biết tiếng lòng tử tế sẽ khá giống với một ngài phán quan đích thực: biết phải trái đúng sai nhưng cũng có khả năng bao dung, công bằng, hiểu đúng về chuyện đang diễn ra, và hào hứng giúp ta giải quyết khó khăn. Vấn đề ở đây không phải ta nên ngừng đánh giá bản thân, mà nên thay vào đó học cách đánh giá mình tốt hơn.

Để tân tiến trong việc tự nhìn nhận mình, ta cần khôn khéo và tỉnh táo học cách biểu lộ bản thân theo cách mới như sau : tiếp xúc với lời nói tử tế hơn. Ta cần lời nói có ích, dịu dàng êm ả và đủ tiếp tục khi gặp yếu tố đủ phức tạp để lời nói tạo ra cảm xúc tự nhiên, để sau cuối nó sẽ trở thành tâm lý của chính ta .

Bạn có thể nhớ lại một tiếng nói tích cực mình từng nghe, và tập trung chú ý vào nó. Có thể đó là tiếng của bà, mẹ hoặc dì – những người gần gũi và sẵn sàng khích lệ ta. Khi ta lỡ làm đổ cốc nước cam ra thảm, họ sẽ nói rằng ai mà chẳng từng gặp tai nạn như vậy, tuần trước mẹ cũng làm dây trà ra đệm ghế đây này. Họ không mắng mỏ ta mà lại giải thích tai nạn bằng giọng nói bình thản và thấu hiểu.

Ta hoàn toàn có thể nỗ lực tập trung chuyên sâu vào cách làm này và tái diễn tiếp tục ; hãy dữ thế chủ động nuôi dưỡng và huấn luận cái đầu, chứ không nên đợi nghe những câu nói tử tế ( vì những lời này thật hiếm thấy ). Khi mọi việc không diễn ra như mong đợi, ta hoàn toàn có thể tự hỏi bản thân : bà và mẹ sẽ nói gì với mình nếu họ ở đây, và sau đó nhắc lại với chính mình những lời an ủi mà chắc như đinh bà và mẹ sẽ dành cho ta .
Theo truyền thống cuội nguồn, tôn giáo giúp ta nghe thấy lời nói nhân hậu. Ta được nghe giọng nói giúp an lòng, thường gợi nhớ về tình mẫu tử, vì theo tôn giáo thì ta đã thấm nhuần giọng mẹ. Ví như Đức Phật được gặp Quan Âm, một vị thần hộ mệnh gần giống Đức Mẹ Mary – người hoàn toàn có thể nghe thấy khó khăn vất vả của ta, đối xử êm ả dịu dàng với ta và khiến ta can đảm và mạnh mẽ đương đầu với thử thách trong đời .
Quan điểm được ám chỉ trong hình ảnh Quan Âm là được yêu và thành công xuất sắc là hai chuyện không hề tương quan :
Bạn xứng danh được yêu không phải vì bạn vĩ đại, mà là vì bạn sống sót. Thành tựu không nên trở thành thước đo của lòng tử tế. Gốc rễ của căng thẳng mệt mỏi cực độ thường không phải nỗi sợ thất bại mà là tâm lý rơi lệch về hậu quả của thất bại : bị bỏ rơi và chế nhạo. Khi những cảm hứng kinh hoàng đó không còn rình rập đe dọa ta, ta hoàn toàn có thể can đảm và mạnh mẽ đứng dậy đương đầu với thử thách trước mắt .

Một cách khác giúp ta điều khiển tiếng nói nội tâm là cố gắng làm một người bạn tưởng tượng với chính mình. Việc này thoạt nghe có vẻ điên, vì ta thường nghĩ bạn bè là một người độc lập chứ không phải một phần trong tâm trí. Nhưng ý tưởng này có giá trị vì ta luôn đối xử với bạn tử tế và cảm thông hơn là với chính mình. Nếu một người bạn đang gặp khó khăn, chẳng bao giờ bản năng của ta nói rằng họ là đồ thất bại ngu ngốc. Nếu một người bạn than phiền về người bạn đời đang lạnh lùng với họ, ta không nói: “mày đáng bị thế.” Ta sẽ khẳng định rằng họ vẫn luôn đáng mến biết bao. Trong tình bạn, từ trong bản năng ta đã biết cách an ủi rất khéo léo, nhưng ta lại từ chối làm vậy với bản thân. 

Để tập yêu thương chính mình, ta nên đối xử với bản thân giống cách một người bạn tốt sẽ đối đãi ta. Thứ nhất, bạn tốt thích ta khi ta là chính mình. Những góp ý của họ dành cho ta đều dựa trên nền tảng gật đầu con người thật của bạn. Khi họ gợi ý ta nên thử một việc khác lạ, họ không hề có ý rình rập đe dọa. Họ không hề nhấn mạnh vấn đề rằng : mày phải biến hóa đi, không thì tao sẽ bỏ rơi mày. Người bạn tốt sẽ luôn chứng minh và khẳng định bản thân ta đã đủ tốt rồi. Họ chỉ muốn giúp ta xử lý yếu tố, đưa ra gợi ý mà họ nghĩ sẽ có lợi cho tất cả chúng ta .
Bạn tốt sẽ chẳng tâng bốc ta, nhưng họ luôn ghi nhớ thành công xuất sắc của ta. Họ không ngại khen ngợi và nói về thế mạnh của ta. Một yếu tố cực không dễ chịu mà ta hay mắc phải đó là thuận tiện quên hết thế mạnh của mình khi gặp khó khăn vất vả. Khi đó ta cần ở bên một người bạn tốt, họ giúp ta nhận thức về những khó khăn vất vả mà không quên mất nhiều đức tính tốt trong ta .
Một người bạn tốt sẽ biết thông cảm. Khi ta tất bại, mà có ai chưa từng thất bại cơ chứ, họ hiểu và rộng lượng với sai lầm đáng tiếc của ta. Những ngốc nghếch không phải nguyên do họ ngừng thương mến ta. Người bạn sẽ khôn khéo nói rằng, thất bại thì mới là con người chứ .
Tất cả tất cả chúng ta đều lớn lên xung quanh hàng tá định kiến trong tính cách, những điều được tạo ra đề giúp ta đối phó với sự không hoàn hảo nhất của cha mẹ. Những thói quen này chắc như đinh sẽ khiến ta tuyệt vọng khi trường thành. Nhưng ta không có lỗi, vì ta không cố ý lớn lên như vậy. Ta không có nhiều lựa chọn tốt hơn. Ta bị buộc phải đưa ra những quyết định hành động lớn trước khi nhận thức vừa đủ hậu quả của sự lựa chọn ấy. Ta như một gã lái xe mù đi trên những khúc quanh trong tình yêu và sự nghiệp. Ta chọn chuyển đến thành phố lạ lẫm, nhưng ta không hề biết liệu mình có sống tốt ở đó hay không. Ta phải chọn nghề nghiệp khi vẫn còn quá trẻ và không biết liệu sau này nhu yếu của mình có đổi khác. Trong những mối quan hệ tráng lệ, ta phải cam kết ở bên một người trước khi ta thật sự hiểu thế nào là kết nối thâm thúy với đời sống của một người lạ .
Người bạn tốt biết hết những điều này, họ hiểu rằng thất bại thật ra không hề hiếm gặp. Họ sẽ san sẻ kinh nghiệm tay nghề thất bại của chính mình cho ta tìm hiểu thêm. Họ liên tục bảo ta rằng hoàn toàn có thể yếu tố này mình ta gặp phải, nhưng mọi người ai cũng có những yếu tố tương tự như. Mọi người khác không chỉ đôi lúc thất bại, họ thất bại hằng ngày, chỉ là ta không biết đến điều đó thôi .
Việc ta hoàn toàn có thể làm một người bạn tốt của một người lạ, mà không hề đối xử tử tế với chính mình thật nực cười, nhưng cũng là một kỳ vọng. Bởi thật ra ta đều biết cách làm một người bạn tốt, chỉ là ta không biết rằng chính bản thân mình mới là người cần sự tử tế ấy nhất .

Một chiến lược khác giúp bạn yêu bản thân hơn là hãy thay đổi thái độ về việc tự thương mình. Ta đã học về tự thương thân từ khi còn bé. Chiều Chủ Nhật, khi ta chín tuổi. Bố mẹ không cho ta ăn kem nếu ta không làm xong bài tập về nhà. Việc này thật bất công quá đi. Bọn trẻ con hàng xóm thì được đi đá bóng hay xem ti vi từ lâu rồi. Mẹ thật là quá đáng, mọi thứ thật quá tồi tệ. Thương thay thân ta.

Về triết lý, tổng thể tất cả chúng ta đều lờ đi việc tự thương cảm. Bởi vì nó có vẻ như chẳng hề tốt đẹp gì, nó là hình thức bộc lộ cái tôi cơ bản : không biết cách đặt nỗi đau của bản thân vào nỗi niềm chung của trái đất. Ta than phiền về vấn để nhỏ mọn của mình trong khi vô cảm với những thảm họa trên quốc tế. Miếng thịt bị cháy trong bát cơm còn làm ta thấy buồn hơn thực trạng khổ cực của người lao động tại Trung Quốc .

Chẳng ai thích tự nhận việc thương bản thân. Nhưng mà đó lại là điều ta thường cảm thấy. Và thật ra đó là cảm xúc thật ngọt ngào.

Suy nghĩ ta xứng danh được yêu quý nhiều hơn tiếp tục xảy ra trong đầu ta. Cuộc sống nhiều khi thật kinh khủng, thậm chí còn khi bạn gắp được một miếng thịt ngon lành. Những năng lực bị phớ lờ, những năm tháng tươi đẹp sẽ trôi đi, tình yêu không hề tìm thấy, … ta xứng danh được thương cảm và chẳng có ai xung quanh đủ hiểu để thương ta, nên ta cần tự thương mình một chút ít. Lý do để ta thương thân hoàn toàn có thể đến từ một viễn cảnh có vẻ như lố bịch : khổ quá, tôi chưa khi nào được lái Ferrari, hay buồn ơi là sầu, tôi tưởng tối nay được ăn món Nhật mà họ lại đặt bàn ở pub. Nhưng những trường hợp này chỉ là thời cơ thuận tiện để ta chuẩn bị sẵn sàng đương đầu với yếu tố lớn hơn : đời về cơ bản là buồn, vì vậy ta xứng dáng được thông cảm thật dịu dàng êm ả .

Hãy tưởng tượng cuộc sống sẽ ra sao nếu ta không biết thương thân. Ta sẽ rơi vào trạng thái tâm thần tồi tệ nhất: trầm cảm. Một người trầm cảm là người không còn khả năng tự thương thân, một người trở nên quá khắc nghiệt với bản thân. Bạn có thể liên tưởng đến viêc cha mẹ chăm sóc con cái: họ có thể dành hàng giờ đồng hồ làm mấy thứ nhỏ nhặt như tìm đồ chơi bị mất, sửa lại một con búp bê hay chuẩn bị một bữa tiệc sinh nhật mà chính họ còn không được mời. Họ không hề lố bịch, mà thật ra đang dạy đứa trẻ cách tự chăm sóc bản thân, và đưa ra một thông điệp quan trọng: nhiều bất mãn nhỏ có thể để lại hậu quả lớn trong tâm trí.

Dần dần, ta học cách bắt chước thái độ của cha mẹ với ta và biết cách thông cảm với chính mình khi không có ai thương ta. Đây không trọn vẹn là một hành vi lý trí, mà là hành vi bắt chước máy móc. Ta tạo ra lớp vỏ tiên phong để trấn áp nỗi tuyệt vọng và bực tức không ngừng ngày càng tăng mà cuộc sống tạo ra. Những hành vi tự vệ đến từ thương thân không hề đáng khinh, mà thật cảm động và quan trọng .
Nhiều tôn giáo đồng thuận với thái độ này bằng cách phát minh sáng tạo ra những vị thánh có lòng thương vô bờ với quả đât. Như trong Thiên Chúa giáo, Đức Mẹ Mary thường được miêu tả là người êm ả dịu dàng khóc vì khổ đau của loài người. Những hình tượng nhân hậu này thật ra được phản chiếu từ chính nhu yếu cần được yêu của mỗi người tất cả chúng ta .

Tự thương cảm là tình cảm ta dành cho chính mình. Đây là mặt trưởng thành của bản thân, dành cho những lúc yếu đuối và lạc lối, an ủi tâm hồn, vuốt ve tâm hồn, tự nhủ rằng mình thật sự đáng mến mà chỉ đang lạc đường. Tự thương cảm cho phép ta được trở nên trẻ con một chút, vì đó là bản chất của ta. Nó đem lại thứ tình cảm vô điều kiện và đảm bảo mà mọi đứa trẻ, quan trọng hơn là mọi người lớn đều cần để vượt qua những khổ đau trong đời.

Chúng ta có thể thường xuyên kết nối bản thân với tiếng nói nội tâm tử tế, khôn ngoan, có ích và sống động hơn những gì ta vẫn tự nói với lòng mình. Nếu tiếng nói nội tâm đang là kiểu thô bạo, ta có thể tập biến nó trở nên tử tế và dịu dàng hơn. Có thể giọng nói khắc kỷ cho rằng chính nó mới khiến bạn trở thành người tốt hơn, nhưng mà thật ra, gánh nặng từ việc liên tục tự chỉ trích có ảnh hưởng tiêu cực.

Ta hoàn toàn có thể kiểm soát và điều chỉnh lời nói nội tâm mình cần theo một nhà văn sáng sủa, từ người bà thân yêu hay từ một đứa bạn tốt. Ta cần liên tục tự hỏi : những người tử tế sẽ nói gì với mình lúc này ? Họ sẽ nhìn nhận mình thế nào – họ trân trọng mình hơn chính bản thân mình thế nào. Chúng ta đang học cách dữ thế chủ động chủ quan hóa những tiếng nói tích cực mình gặp phải, để từ từ nó sẽ trở thành lời nói nội tâm mà mình cần .

Trạm Đọc (Read Station)

Theo The book of life

Source: https://mix166.vn
Category: Văn Hóa