Ý nghĩa của chữ tu

Phật gọi ba thứ độc tham, sân, si là thói xấu nguy hiểm nhất của con người. Tại sao ba thứ đó lại độc? Bởi vì ai vướng phải nó đều khổ và làm khổ luôn cho những người chung quanh. Vì vậy Phật hỏi các thầy Tỳ-kheo:

– Nếu trong thất của những ông có ba con rắn rết chui vào, những ông ngủ yên được không ? Các thầy thưa : – Bạch Thế Tôn, chúng con ngủ không yên. Phật hỏi : – Làm sao những ông ngủ mới yên ? Các thầy thưa : – Muốn ngủ yên chúng con phải đuổi ba con rắn rết ra khỏi thất. Ba con rắn rết đó là tham, sân, si. Nếu chúng còn ở trong lòng thì những thầy ngủ không yên ? Nhưng so với tất cả chúng ta có vẻ như mình không biết sợ nó, nên rắn rết mặc rắn rết, ta ngủ vẫn ngon như thường ! Lẽ ra có rắn rết ta sợ hãi, nỗ lực đuổi nó ra khỏi nhà mình, đằng này tất cả chúng ta để nó nằm yên đó mà vẫn ngủ ngon. Ðến khi giật mình nó cắn một cái thì nguy hại rồi.

Phật gọi ba thứ độc tham, sân, si là thói xấu nguy hiểm nhất của con người.

Cần hiểu đúng về chữ ‘ Tu ‘ trong Phật giáo Như ta đang an vui bình tĩnh, bất thần có ai nói một câu trái tai, ta liền nổi nóng lên. Một khi nổi nóng thì toàn bộ những gì xấu dở mình đều trút hết lên đầu người ta. Họ cũng vậy, bị xúc phạm đâu nhịn, thế là hai bên ẩu đả nhau. Từ nóng nảy mà ta phải chuốc họa vào thân, có khi ảnh hưởng tác động đến cả mái ấm gia đình nữa. Vì vậy còn tham, còn sân, còn si thì tất cả chúng ta còn khổ. Phật tử tu là để hết khổ hay còn khổ ? Người nào cũng muốn hết khổ, vậy có nên giữ tham sân si không ? Quí vị ưng đuổi hay không ưng đuổi nó ? Nếu tham sân si còn, tất cả chúng ta phải lập thệ nguyện trước Phật rằng con sẽ dẹp sạch tham sân si. Ngày nay chưa hết thì ngày mai, ngày mai chưa hết thì ngày kia, dẹp đến khi nào hết mới thôi. Quyết tâm như vậy nhất định có ngày ta sẽ dẹp sạch chúng. Có khi tất cả chúng ta nổi sân rất vô lý. Ví dụ đang vui tươi, bất chợt nghe ai nói ” chị ngu như con bò “, ta nổi sân lên liền. Người ta nói mình ngu như con bò mà mình có như con bò chưa ? Nếu nổi sân lên chẳng khác nào ta nhận mình ngu rồi. Bây giờ nếu nghe nói ” chị ngu như con bò “, mình cười vấn đáp : ” Người xưa nói càng học càng thấy dốt, vậy tôi không ngu sao được ? ” Như vậy là hết chuyện, có gì phải nổi nóng, phải tức giận chứ. Vừa mới nghe nói ” ngu như con bò ” là nổi nóng liền, rồi làm dữ với người ta, đó là tự nhận mình làm bò rồi. Tất cả lời nói vốn không có giá trị thật. Vậy mà tất cả chúng ta vội nóng giận để tạo khổ cho nhau. Nếu biết lời nói không đúng, ta sẽ không khổ tí nào hết.

Chúng ta gieo nhân tốt mới hưởng được quả tốt, không gieo nhân mà đòi hưởng quả đó là chuyện viển vông. Không cần phải xin xỏ ai cả, chỉ khéo tạo nhân tốt để được quả tốt, đó là người sáng suốt thực tế. Phật bảo đó là người khéo tu, biết tu vậy.

Chữ tu trong đạo Phật Ngày xưa, đức Phật đi giáo hóa ở vùng theo đạo Bà-la-môn. Sau khi nghe pháp của Ngài, dân chúng bỏ đạo Bà-la-môn qui y Phật. Các thầy Bà-la-môn tức lắm. Hôm sau Phật đi khất thực, một thầy Bà-la-môn chạy theo sau sống lưng kêu tên Phật chửi. Ông chửi hoài mà Phật vẫn đi từ tốn thản nhiên, không chăm sóc gì hết. Phật càng lặng thinh ông càng tức. Cuối cùng ông chạy đến đón đường Phật hỏi : – Cù-đàm, Ngài có điếc không ? Phật nói : – Không. – Không điếc, tại sao tôi chửi Ngài không vấn đáp ? Phật bảo : – Này Bà-la-môn, nếu ở nhà ông có giỗ mời người thân trong gia đình tới dự. Khi họ ra về, ông đem quà Tặng nhưng họ không nhận thì quà đó thuộc về ai ? – Họ không nhận thì quà đó thuộc về tôi chớ về ai ? Phật nói :

– Cũng vậy, ông chửi ta nhưng ta không nhận thì lời lẽ đó thuộc về ai?

Quí Phật tử chịu nhận hay không nhận ? Chúng ta vừa nghe thoang thoáng thôi là nhảy ra nhận liền vì vậy mới khổ. Ðức Phật bị kêu đích danh mà Ngài không nhận. Nếu rất lâu rồi Phật nhận rồi cự lộn với Bà-la-môn thì ngày này tất cả chúng ta có lạy Ngài không ? Sở dĩ tất cả chúng ta lạy Phật mỗi đêm vì Ngài đã thắng được tham sân si. Sự việc lẽ ra phải giận mà Ngài không giận. Còn tất cả chúng ta tu chưa ai động tới đã lo giận trước rồi. Ðộng tới liền giận, hóa ra ta là gì ? Thánh Hiền hay La-sát đây ? Tu là để tiến lên Hiền Thánh, chớ không phải tu để đọa xuống thành hồ ly tinh. Vậy tại sao tất cả chúng ta không chịu bỏ nóng giận. Bởi con người quá si mê chấp những lời nói vô nghĩa là thật, chấp thân này thật nên quay cuồng trong đảo điên. Người nói bậy đã sai, ta cự với họ có thành sai không ? Cũng sai luôn. Người tỉnh sáng nghe lời sai lời bậy, biết rõ thì đâu có buồn giận. Vì vậy người tu phải là người tỉnh sáng, khi nào cũng dùng trí tuệ, không để bị gạt lừa, đó mới gọi là tu. Thí dụ ta tới bệnh viện tinh thần thăm bệnh nhân trong đó. Thấy mình họ liền kêu chửi, lúc đó tất cả chúng ta xử trí thế nào ? Nên cự lại hay lặng lẽ đi với lòng thương xót. Nếu ta cự lại với người bệnh tinh thần hóa ra mình cũng bị tinh thần rồi. Người không biết phải quấy, hay chửi mắng, hay hô hoán là bệnh tâm thần, đáng thương hơn đáng giận. Nghĩ như vậy ta đâu có giận họ, đó là ta sáng suốt bình tĩnh. Cũng thế, gặp bất kỳ điều gì xảy ra, tất cả chúng ta biết dùng trí tuệ để giản trạch, phân biệt, đó là ta biết tu. Nếu không dùng trí tuệ giản trạch, ta sẽ điên cuồng như người bệnh tinh thần. Cho nên người tu khác người không tu ở chỗ một bên ôm ấp tức bực, nóng nảy khiến tâm phát sanh điên cuồng, còn một bên tỉnh táo sáng suốt, tâm cởi mở hỉ xả nên xử lý mọi việc êm đẹp.

Sở dĩ chúng ta lạy Phật mỗi đêm vì Ngài đã thắng được tham sân si. Sự việc lẽ ra phải giận mà Ngài không giận.

Phật dạy : Vợ chồng sống với nhau phải nhớ hai chữ tu khẩu Ôm ấp nóng giận cũng giống như chứa cục lửa than trong lòng vậy. Nó đốt mỗi ngày khiến mình càng khô héo, chớ có tốt đẹp đâu. Có việc gì xảy ra liền bỏ lỡ cho khỏe, ôm ấp giận hờn làm chi cho khổ thân. Ôm ấp hoài khi nhắm mắt đem theo những hình ảnh ấy, đời sau gặp lại nữa. Phật dạy đời này ta yêu dấu ai nhiều hay thù giận ai nhiều, khi chết sẽ gặp lại những người đó. Tại sao ? Bởi vì trong tâm ta luôn nhớ đến hai hạng người này, chớ đâu có nhớ những người thông thường. Vì vậy muốn đời sau không khổ thì giờ đây bỏ hết, đừng giận, đừng thù ai. Ðược vậy hiện đời vui tươi mà đời sau cũng nhẹ nhàng thanh tịnh, vì không tích góp đau khổ trong lòng, lại khỏi cái khổ oán thù gặp lại. Nhiều mái ấm gia đình có con hiếu thảo thật đáng quí nhưng cha mẹ không thương, còn những đứa phá của thật dễ sợ lại rất thương. Ðó chính là oán thù gặp lại, phải trả cho xong. Vì vậy nhìn trong mái ấm gia đình, ta biết mình gặp lại nhau do thương hay do oán hờn từ đời trước. Nếu bỏ được oán hờn thì gặp lại nhau thông thường, không quá thương cũng không quá ghét. Ít thương ít ghét thì ít khổ, nếu được hết thương hết ghét thì hết khổ luôn. Thế mà nhiều Phật tử nói : ” Mình nhịn thì bị người ta chê dại ! ” Nhịn là dại hay khôn ? Người ta cuồng, mình tỉnh thì ta hơn họ chớ sao thua. Ðừng tưởng dùng ngôn từ không tốt chống đối nhau mới khôn, đó là lầm. Người không tốt ta nên im re để được tốt toàn vẹn, chớ cãi với nhau thì cả hai thành không tốt. Người khéo tu, biết được đạo lý, khi nào cũng phải tránh những cái khổ đời này và đời sau, nên phải bớt giận hờn oán thù, đừng ôm ấp nó trong lòng. Lòng được thảnh thơi nhẹ nhàng, sống một cách an vui tự tại, dù là nghèo vẫn không khổ. Còn người ôm nhiều oán hờn dù của cải đầy tràn vẫn khổ sở như thường. Nên nhớ người biết tu không riêng gì tạo duyên tốt trong hiện tại, mà còn tạo duyên tốt cho cả đời sau nữa. Trên đường tu, ta đi được một bước là an lành một bước, đi hai bước là an lành hai bước. Tu là như vậy, chớ không phải tu là cầu xin Phật Tổ ban cho mình sự an vui tự tại. Phật không gật đầu điều ấy. Người biết tu thì việc làm mới có ý nghĩa, người không biết tu chẳng những việc làm không có ý nghĩa mà còn phạm tội nữa. Biết tu là an nhàn một đời, không biết tu thì đau khổ mãi trong đời này và cả đời sau. Cho nên người Phật tử chân chánh cần phải hiểu đạo lý một cách đúng đắn, không nên hiểu sai lầm đáng tiếc để đời tu của mình trở thành không có ý nghĩa.

Trên đường tu, ta đi được một bước là an lành một bước, đi hai bước là an lành hai bước.

Đường tu hành Phật tử qui y Tam Bảo, thọ trì năm giới để tu. Ðó là điều thiết yếu. Nhiều vị tu mà không biết gì là gốc, gì là ngọn. Chúng ta tu sao cho bản thân mình được tốt đẹp, tác động ảnh hưởng đến những người chung quanh cũng được tốt đẹp. Vì sao Phật dạy phải giữ giới không sát sanh ? Ở đời ai cũng sợ chết. Mình đã sợ thì có nỡ làm cho người khác chết không ? Ta trọng sanh mạng của mình thì cũng phải trọng sanh mạng của người, do đó không được sát sanh. Ta muốn sống thì cũng phải bảo vệ mạng sống của người khác. Ðó là lẽ công minh. Giới thứ hai, không được trộm cắp. Ai cũng biết tiền của là mạng mạch của sự sống. Nếu mất tiền của, sự sống không còn bình an nữa. Ai cũng thấy tiền của quan trọng như thế, nên bị xâm phạm thì nổi tức muốn trả thù. Nếu ta biết bảo vệ của cải cho mình thì cũng nhớ bảo vệ của cải cho người. Vì vậy không trộm cướp là một lẽ công minh trong hội đồng xã hội loài người. Giới thứ ba, không được tà dâm tức bảo vệ niềm hạnh phúc mái ấm gia đình. Trong mái ấm gia đình, người chồng hoặc người vợ ngoại tình, mái ấm gia đình đó tan nát, không còn niềm hạnh phúc. Chúng ta muốn bảo vệ niềm hạnh phúc mái ấm gia đình mình thì phải bảo vệ niềm hạnh phúc mái ấm gia đình của người. Do đó Phật cấm không được tà dâm. Ba giới này rất là thiết yếu trong đời sống, giữ được ba giới này là tránh khổ cho mình cho người nhiều lắm rồi đó. Giới thứ tư không được nói dối. Thường trong mái ấm gia đình từ cha mẹ đến con cháu, chồng hoặc vợ dối gạt nhau, không ai ngay thật với ai hết thì làm thế nào tin nhau được. Không tin thì có thương mến không ? Có tin mới có thương, không tin thì không thương. Như vậy, muốn mái ấm gia đình hòa vui, tin yêu nhau thì mọi người phải ngay thật với nhau. Ðến ngoài xã hội cũng vậy, nếu tất cả chúng ta lừa gạt người này, gián trá người kia thì không ai tin mến mình cả. Chừng đó ta nói gì họ cũng không nghe. Thế là vô tình ta tự loại mình ra khỏi hội đồng xã hội rồi, có khổ chưa ? Bởi vậy nói dối rất nguy cơ tiềm ẩn, trong mái ấm gia đình mất tình thương yêu ; ngoài xã hội ta trở thành kẻ cô độc. Cho nên Phật cấm không cho nói dối. Giới thứ năm không được uống ruợu. Phật cấm không uống rượu mạnh, không uống say. Tại sao Phật lại cấm uống rượu, đâu có đánh đập ai, phiền lụy ai ? Bởi vì người say rượu giống như kẻ điên mất hết trí khôn, tâm thể điên cuồng. Cho nên Phật dạy rượu là nhân si mê, uống nhiều thì si mê nhiều, không uống thì tỉnh sáng. Uống rượu có hai điều hại. Thứ nhất là gieo hạt giống si mê, thứ hai là sanh bệnh hoạn. Ðó là hại gần, còn xa nữa thì con cháu sanh ra cũng bị si mê theo, vì ảnh hưởng tác động di truyền của cha mẹ. Vì vậy Phật cấm không cho uống rượu. Hiện tại tất cả chúng ta không say mà còn lầm lẫn, huống là uống say thì bao nhiêu lầm lẫn khác xảy đến. Không làm chủ được mình, không giản trạch phải quấy, lúc đó rất dễ tạo tội. Ngày nay còn có ba thứ ô nhiễm hơn ruợu nữa là á phiện, xì ke, ma túy. Cho nên phải nói thêm, Phật tử không được uống rượu mạnh, uống say ; không hút á phiện, xì ke, ma túy, đó là giới thứ năm. Tai hại của những thứ này nếu nói rộng ra thì sẽ làm xã hội băng hoại, con người gây vô số tội lỗi, chớ không phải thường.

Tu là biết được gốc của sự an vui.

Tu hành không phát tâm bồ đề chẳng thể thành tựu Vì vậy bước đầu vào đạo, Phật dạy tất cả chúng ta phải giữ năm giới. Giữ năm giới là tu. Phật tử nào không phạm năm giới là người sống xứng danh trong đạo cũng như đời. Do tất cả chúng ta biết giữ năm giới hiện đời bản thân mình tốt, mọi người chung quanh mến thương. Khi nhắm mắt biết chắc như đinh sẽ trở lại làm người tốt, nên trong tâm không thấp thỏm hoảng loạn. Ðó là tu Nhân thừa Phật giáo. Người không sát sanh đời sau sanh ra tuổi thọ dài. Không trộm cướp đời sau sanh ra có gia tài nhiều. Không tà dâm đời sau sanh ra đẹp tươi trang nghiêm. Không nói dối đời sau sanh ra nói năng lưu loát, ai cũng quí cũng tin. Không uống rượu mạnh, không uống say ; không hút á phiện, xì ke, ma túy đời sau sanh ra được trí tuệ minh mẫn. Như vậy, giữ được năm giới hiện đời sống niềm hạnh phúc, đời sau càng niềm hạnh phúc hơn. Nên nói tới tu là điều thiết yếu cho bản thân mình, cho mái ấm gia đình và cho cả xã hội nữa. Chớ không phải tu là cầu những chuyện lạ lùng, huyền bí. Nếu một thôn, một xóm ai cũng giữ tròn năm giới thì thôn xóm đó có vui không ? Không ai sợ bị đánh cắp, sợ người khác hại, sợ người khác phá gia cang của mình v.v. Ðó là chỗ hòa vui. Vì vậy tu là biết được gốc của sự an vui. Những gì làm đau khổ tất cả chúng ta tránh, những gì tạo niềm an vui tất cả chúng ta làm thì cuộc sống tốt đẹp biết dường nào. Nếu không biết tu tất cả chúng ta cứ làm những điều xấu, rồi tự chuốc khổ cho mình cho người. Chính mình chủ nhân tạo ra mọi sướng khổ, chớ không phải thần thánh nào cả. Thế nhưng có người động tới liền xin thần thánh ” tha cho con “. Thật buồn cười.

Chúng ta gieo nhân tốt mới hưởng được quả tốt, không gieo nhân mà đòi hưởng quả đó là chuyện viển vông. Không cần phải xin xỏ ai cả, chỉ khéo tạo nhân tốt để được quả tốt, đó là người sáng suốt thực tế. Phật bảo đó là người khéo tu, biết tu vậy.

Mong tổng thể quí vị hiểu được ý nghĩa ” chữ tu ” cho thật đúng, khéo ứng dụng vào đời sống của mình, thì dù nghe ít vẫn lợi lạc nhiều. Bằng ngược lại nghe nhiều mà không khéo tu, cứ mặc tình tạo những nghiệp bất thiện thì chẳng những không được chút lợi lạc, mà phải chuốc quả khổ đau nữa.

> Xem thêm video: Lợi ích của giới luật:

Source: https://mix166.vn
Category: Hỏi Đáp