Thuật ngữ học Tiếng Việt hiện đại

Thuật ngữ khoa học là một bộ phận từ vựng quan trọng của hầu hết những ngôn từ trên quốc tế. Đó là những đơn vị chức năng từ ngữ được sử dụng trong một nghành khoa học hoặc nghành nghề dịch vụ trình độ nhất định. Do điều kiện kèm theo lịch sử vẻ vang, Nước Ta chưa tăng trưởng mạnh về khoa học – kĩ thuật – công nghệ tiên tiến, nên thiên về ứng dụng những thành tựu điều tra và nghiên cứu của những vương quốc tăng trưởng. Chính thế cho nên, bên cạnh việc thiết kế xây dựng thuật ngữ mới, việc tiếp đón hay còn gọi là “ vay mượn ” thuật ngữ quốc tế là tất yếu. Điều này dẫn đến yếu tố cần phải chuẩn hóa thuật ngữ. Đặc biệt trong toàn cảnh toàn thế giới hóa và hội nhập quốc tế của Nước Ta lúc bấy giờ, việc chuẩn hóa thuật ngữ càng trở nên quan trọng .
Từ khi quốc gia thống nhất ( tháng 4 năm 1975 ) đến nay, công tác làm việc kiến thiết xây dựng thuật ngữ được tăng cường và tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ trên khoanh vùng phạm vi cả nước. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu to lớn đã đạt được, công tác làm việc điều tra và nghiên cứu và thiết kế xây dựng thuật ngữ ở nước ta vẫn còn nhiều chưa ổn do quan điểm giữa những nhà khoa học rất là khác nhau, lại thiếu cả đường hướng chung thống nhất. Trước trong thực tiễn nêu trên, Nhà xuất bản Khoa học xã hội đã ấn hành chuyên khảo “ Thuật ngữ học tiếng Việt hiện đại ” do GS.TS. Nguyễn Đức Tồn ( Viện Ngôn ngữ học ) chủ biên, với mục tiêu nghiên cứu cơ sở lí luận và khảo sát tình hình trong thực tiễn để đưa ra những nhìn nhận về việc thiết kế xây dựng và sử dụng thuật ngữ ở nước ta lúc bấy giờ. Từ đó đề xuất kiến nghị những đề xuất kiến nghị về giải pháp kiến thiết xây dựng và chuẩn hóa thuật ngữ, góp thêm cơ sở cho việc thiết kế xây dựng Luật Ngôn ngữ ở Nước Ta .

Nội dung khoa học của chuyên khảo được triển khai trong 3 phần. Phần thứ nhất: Những vấn đề lí luận chung; Phần thứ hai: Thực trạng xây dựng và sử dụng thuật ngữ hiện nay qua một số ngành khoa học và chuyên môn; Phần thứ ba: Kiến nghị giải pháp.

Phần thứ nhất: Những vấn đề lí luận chung, gồm 3 chương. Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và xây dựng thuật ngữ trên thế giới và ở Việt Nam; Chương 2: Khái niệm thuật ngữ và các tiêu chuẩn của thuật ngữ trong sự  phân biệt với các đơn vị từ vựng phi thuật ngữ; Chương 3: Lí thuyết điển mẫu và vấn đề chuẩn hóa thuật ngữ tiếng Việt. Trong phần này, cuốn sách trình bày tổng quan tình hình nghiên cứu và xây dựng thuật ngữ trên thế giới, đặc biệt là ở Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến nay. Từ đó, chuyên khảo đưa ra những kiến giải về khái niệm thuật ngữ và các tiêu chuẩn của nó trong sự phân biệt với các đơn vị từ vựng phi thuật ngữ. Đây chính là cơ sở để tiến hành xây dựng và chuẩn hóa các hệ thuật ngữ tiếng Việt thuộc các chuyên ngành khoa học và chuyên môn trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa. Đồng thời, cuốn sách cũng trình bày về lịch sử ra đời, nội dung cơ bản của Lí thuyết điển mẫu và ứng dụng vào chuẩn hóa từ ngữ thông thường và thuật ngữ tiếng Việt.

Phần thứ hai: Thực trạng xây dựng và sử dụng thuật ngữ hiện nay qua một số ngành khoa học và chuyên môn, gồm 5 chương. Chương 1: Đặc điểm thuật ngữ khoa học tự nhiên trong tiếng Việt (Nghiên cứu trường hợp hệ thuật ngữ vật lí học); Chương 2: Đặc điểm thuật ngữ khoa học xã hội và nhân văn trong tiếng Việt (Nghiên cứu trường hợp hệ thuật ngữ ngôn ngữ học); Chương 3: Đặc điểm thuật ngữ khoa học công nghệ trong tiếng Việt (Nghiên cứu trường hợp hệ thuật ngữ khoa học kĩ thuật xây dựng); Chương 4: Đặc điểm thuật ngữ kinh tế trong tiếng Việt (Nghiên cứu trường hợp hệ thuật ngữ thương mại); Chương 5: Tổng kết tình hình nghiên cứu, xây dựng và sử dụng thuật ngữ tiếng Việt hiện nay. Trong phần thứ hai này, các tác giả nghiên cứu trường hợp về vấn đề xây dựng (gồm đặc điểm cấu tạo và đặc điểm định danh) và chuẩn hóa của một số hệ thuật ngữ cụ thể trong tiếng Việt đại diện cho từng lĩnh vực: khoa học tự nhiên và khoa học kĩ thuật (hệ thuật ngữ vật lí học và hệ thuật ngữ kĩ thuật xây dựng), khoa học xã hội và nhân văn (hệ thuật ngữ ngôn ngữ học), lĩnh vực kinh tế (hệ thuật ngữ thương mại); từ đó chuyên khảo rút ra một số đặc điểm về thực trạng xây dựng và sử dụng thuật ngữ tiếng Việt hiện nay nói chung. Trên cơ sở đó, công trình đề xuất một số kiến nghị về giải pháp xây dựng cũng như chuẩn hóa thuật ngữ trong phần ba.

Phần thứ ba : Kiến nghị giải pháp kiến thiết xây dựng và chuẩn hóa thuật ngữ tiếng Việt trong thời kì công nghiệp hóa – hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của quốc gia để làm cơ sở kiến thiết xây dựng Luật Ngôn ngữ. Cuốn sách đưa ra 6 đề xuất kiến nghị, khái quát như sau : ( 1 ) Xác định khái niệm “ thuật ngữ ” trong sự phân biệt với những “ từ ngữ phi thuật ngữ ” ; ( 2 ) Các tiêu chuẩn cần và đủ của thuật ngữ ; ( 3 ) Về giải pháp kiến thiết xây dựng thuật ngữ ; ( 4 ) Về yếu tố vay mượn thuật ngữ quốc tế trong toàn cảnh hội nhập, toàn thế giới hóa ; ( 5 ) Cần có quan điểm mới về những khái niệm “ chuẩn ” và “ chuẩn hóa ” ngôn từ, đồng thời ứng dụng lí thuyết điển mẫu vào chuẩn hóa thuật ngữ tiếng Việt ; ( 6 ) Về việc xây dựng cơ quan quản lí nhà nước về ngôn từ và văn tự trong cả nước .
Với những nội dung khoa học trên, khu công trình “ Thuật ngữ học tiếng Việt hiện đại ” sẽ là tài liệu tìm hiểu thêm hữu dụng so với nhiều fan hâm mộ, đặc biệt quan trọng là những người điều tra và nghiên cứu về Việt ngữ học trong toàn cảnh hội nhập lúc bấy giờ .
Xin trân trọng ra mắt .

Source: https://mix166.vn
Category: Thuật Ngữ