Chuyện đời sau bài hát của ‘Người con gái sông La’

Bài hát “Người con gái sông La” với những ca từ khắc sâu vào tâm khảm nhiều thế hệ người dân Việt Nam, trong đó có đoạn cao trào:

” Ơi ….. em vừa 18 tròn, đẹp như xuân sangEm, người thắng lợi sức mạnh bạo tànĐạp trên cái chết dáng em hiên ngang ,Hỡi người con Xô ViếtBom thù xới nát đất này từng ngàyMà em đứng đó tóc xanh tung bayEm là chồi biếc của mùa xuân Nước Ta … “Người bộc lộ bài hát này tiên phong là Nghệ sĩ nhân dân Tường Vi. Sau này 1 số ít nghệ sĩ hát cũng hát thành công xuất sắc như Nghệ sĩ nhân dân Thu Hiền, ca sĩ Anh Thơ .

Bộ trưởng Y tế hát ‘ Người con gái sông La ‘ khuyến mãi ngay anh hùng La Thị Tám
Video : Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến hát ” Người con gái sông La ” Tặng anh hùng La Thị Tám dịp tháng 7/2018

200 ngày đêm đếm và cắm tiêu 1.205 quả bom

Nữ anh hùng La Thị Tám năm nay đã 69 tuổi, sống cùng chồng tại căn nhà nhỏ ở đường Nguyễn Biểu, phường Nam Hà ( TP TP Hà Tĩnh ). Là con thứ trong một mái ấm gia đình nông dân nghèo đông đồng đội ở xã Vĩnh Lộc ( huyện Can Lộc ), năm 1967, máy bay Mỹ đánh phá miền Bắc, thiếu nữ Tám nghỉ học lên đường nhập ngũ, được phân về đơn vị chức năng nòng cốt Đại đội C2 – giao thông vận tải vận tải đường bộ đóng ở ngã ba Đồng Lộc .Hơn 50 năm trước, ngã ba Đồng Lộc, nằm trên đường Hồ Chí Minh, giao điểm của quốc lộ 15A và tỉnh lộ 2 đoạn qua huyện Can Lộc – mạch máu giao thông vận tải quan trọng của mọi tuyến đường ra Bắc vào Nam nên bị địch đánh phá ác liệt. Nơi đây được xem là ” tọa độ chết “, chỉ 240 ngày từ tháng 3 đến tháng 10/1968, không quân địch đã trút xuống 48.600 quả bom những loại .

Đồi Mòi ( thị xã Đồng Lộc ) nơi bà Tám từng đứng đếm bom nay được nhà chức trách đổi tên thành đồi La Thị Tám. Ảnh : Đức Hùng

” Nhiệm vụ của tôi là đứng trên quả đồi cao, phía trái của ngã ba Đồng Lộc vào những lúc máy bay địch ném bom, dùng ống nhòm quan sát để đếm, xác lập xem những quả nào đã rơi, bao nhiêu quả đã nổ. Quả nào chưa nổ thì chạy xuống cắm cọc tiêu báo bom để những lực lượng công binh rà phá “, bà Tám nhớ lại .Người phụ nữ anh hùng kể, bắt đầu chưa quen, bà chỉ dám vào gần cách quả bom 5 m, nhưng thấy như vậy không cung ứng được nhu yếu, bà nghĩ thà chết một mình mà bảo vệ bảo đảm an toàn được cho những người khác nên tiến sát hơn. Có lần bom nổ gần, đất đá vùi lấp cả người. Có những ngày chạy cắm tiêu nhiều lần, về đơn vị chức năng say nắng, La Thị Tám không ăn được cơm .Suốt 200 ngày đêm ròng rã, La Thị Tám đã đếm và cắm tiêu được 1.205 quả bom. Hình ảnh người con gái 18 tuổi nhỏ bé khoác chiếc áo dù, khóe miệng tinh nghịch, tay cầm ống nhòm luôn đứng trên đồi đếm bom rồi chạy như con thoi đi cắm tiêu đã lọt vào ống kính của nhiều phóng viên báo chí mặt trận .

Bức ảnh chụp bà La Thị Tám đang cầm ống nhòm đếm bom của nhiếp ảnh gia Văn Bảo .

Trong một lần đến Đồng Lộc, nhiếp ảnh gia Văn Bảo đã chụp được khoảnh khắc thiếu nữ La Thị Tám đang đứng ở trên đồi, tay cầm ống nhòm, đôi mắt nhìn chếch về xa xăm. Bức ảnh sau đó được đăng lại nhiều lần trên những báo Nhân Dân, Quân Đội Nhân Dân, báo Sự Thật của Liên Xô ( cũ ) .Trả lời tiếp thị quảng cáo, nhiếp ảnh gia Văn Bảo từng tâm sự, phụ nữ khi nào cũng đẹp, nhưng có lẽ rằng trong cuộc chiến tranh, họ lại đẹp rạng ngời và trở thành niềm mê hồn trong cuộc sống cầm máy ảnh đi mặt trận của ông. ” Có nhiều ‘ người mẫu ‘ đã lọt vào ống kính của tôi, nhưng riêng La Thị Tám để lại một ấn tượng không thể nào quên “, ông nói .Bức ảnh ấy khi đăng báo đã khiến nhiều nghệ sĩ lay động, nhà thơ Nguyễn Phương Thúy ( con ruột của nhà phê bình văn học Hoài Chân ) từng kể, thời gian đang là giảng viên của Nhạc viện Thành Phố Hà Nội, trong một lần đọc bài báo viết về La Thị Tám, nhìn vào đôi mắt của nhân vật, bà tuôn trào xúc cảm, thức trắng một đêm để cho sinh ra bài thơ ” Cô gái sông La ” .

“Lúc đó tôi chưa một lần đến sông La, cảm hứng sáng tác hoàn toàn qua cảm nhận về bài báo và đôi mắt của La Thị Tám. 30 năm sau, tôi mới có điều kiện về Hà Tĩnh, xem dòng sông La và vùng đất ngã ba Đồng Lộc, lúc đó mới có cơ sở khẳng định cảm nhận của mình về đất và người ở nơi đây không sai”, bà Thúy nói.

Năm 1970, trong một lần vào thành phố Hà Tĩnh công tác làm việc, nhạc sĩ Doãn Nho tận mắt thấy quả đồi nơi bà La Thị Tám hàng ngày đứng đếm bom, từ cảm hứng về người con gái từng đọc qua sách báo và vùng đất Đồng Lộc, ông đã phổ nhạc bài thơ ” Cô gái sông La ” của Phương Thúy, đổi tên thành bài hát ” Người con gái sông La ” .

Bà La Thị Tám nói về bài hát
Bà La Thị Tám kể về cảm hứng khi nghe bài hát. Video : Đức Hùng

Chuyện đời sau bài hát

Bà La Thị Tám kể, mùa đông năm 1970 bà vô tình nghe ca khúc ” Người con gái sông La ” qua sóng phát thanh, lúc đó rất vui và xúc động. Theo bà, trong bài hát, nhạc sĩ Doãn Nho và nhà thơ Phương Thúy muốn ca tụng toàn bộ những góp sức, việc làm của những cô gái thành phố Hà Tĩnh trong kháng chiến chống Mỹ, và bà là người rất như mong muốn được đại diện thay mặt cho tập thể ấy .Năm 1974, bà Tám chuyển ngành, về công tác làm việc tại cơ quan Dân chính Đảng TP Hà Tĩnh, lấy chồng cũng là một người từng ở trong quân ngũ, sinh được hai người con ( một gái, một trai ). Trước kia, mái ấm gia đình bà sống trong căn nhà tập thể, đến năm 1993 khi tiết kiệm ngân sách và chi phí được ít vốn thì cất được căn nhà nhỏ ở đường Nguyễn Biểu ( TP thành phố Hà Tĩnh ) .

Nhạc sĩ Doãn Nho và bà La Thị Tám trong lần gặp gỡ năm 2003 .

” Cuộc sống về hưu của tôi rất bình lặng, tự do. Người con gái đầu đã lấy chồng, thao tác ở Thành Phố Hà Nội, cậu con út đang ở với cha mẹ, thao tác tại cơ quan nhà nước trong tỉnh, chưa lập mái ấm gia đình “, bà Tám cho hay .Nữ anh hùng tâm sự, nhiều lúc đài truyền thanh trong khối phố phát bài hát ” Người con gái sông La “, nghe lại, bà bồi hồi nhớ về những năm tháng khói lửa ở mặt trận, thầm mong một ngày gặp người đã phổ nhạc bài hát. Bà Tám sau đó được thỏa ước nguyện khi được gặp nhạc sĩ Doãn Nho tới ba lần, những phút giây ấy luôn mừng mừng tủi tủi, khó nói nên lời .Cuộc gặp gỡ tiên phong của nhạc sĩ Doãn Nho và nữ anh hùng là một buổi tối năm 2003 tại nhà riêng của bà. Thời điểm đó nhạc sĩ được Ủy Ban Nhân Dân tỉnh thành phố Hà Tĩnh mời vào tham gia chương trình giao lưu âm nhạc ” Âm vang sông La “, ông đã nhờ chỉ huy tỉnh dẫn tới thăm nguyên mẫu trong bài hát do mình phổ nhạc .Hôm ấy, cả hai người trò chuyện như những người bạn bè sau bao năm gặp lại, cùng nghe bài hát và san sẻ về những năm tháng khó khăn vất vả, vinh quang ở mặt trận …

Bà La Thị Tám đi thắp hương cho 10 nữ người trẻ tuổi xung phong hi sinh tại ngã ba Đồng Lộc nhân ngày kỷ niệm ngày thương bệnh binh liệt sĩ. Ảnh : Đức Hùng

Bà Tám luôn tâm niệm, vinh quang rất lâu rồi là của cả tập thể chứ không riêng cá thể nào .Những ngày tháng bảy, nhớ về đồng đội, nữ anh hùng khoé mắt rưng rưng san sẻ, ” sau cuộc chiến tranh, người còn người mất, có nhiều đồng đội đã không thay đổi đời sống tuy nhiên không ít người hiện chưa có chính sách gì nên tôi rất mong họ được chăm sóc hơn ở tuổi xế chiều ” .

Bà La Thị Tám nói về đồng đội

Bà La Thị Tám nói về những đồng đội rất lâu rồi cùng chung chiến tuyến. Video : Đức Hùng” Nhà nước đã chăm sóc rất nhiều rồi, nhưng chưa thể bù đắp được hết mất mát, hi sinh của những người đã vào sinh ra tử trên mặt trận. Tôi mong toàn xã hội chung tay để có những việc làm tri ân, góp thêm phần giúp đời sống của những đồng đội bớt khó khăn vất vả. Họ là những người đã góp sức tuổi thanh xuân cho quốc gia hoà bình, tăng trưởng như ngày ngày hôm nay “, bà La Thị Tám san sẻ.

Đức Hùng

Source: https://mix166.vn
Category: Đào Tạo