Các địa bàn quân sự của Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam – Wikipedia tiếng Việt
Các mặt trận ( B ) và quân khu ( MR ) của Quân giải phóng Miền Nam Nước Ta ( năm 1970 )Trong cuộc chiến tranh Nước Ta, mặt trận ( địa phận quân sự chiến lược ) là hình thức sắp xếp chiến binh đồng thời là khoảng trống tác chiến của những đơn vị chức năng Quân đội nhân dân Nước Ta trong đó có Quân Giải phóng miền Nam Nước Ta [ 1 ] Về danh nghĩa, những lực lượng quân sự chiến lược chiến đấu chống chính phủ nước nhà Nước Ta Cộng hòa, quân đội Mỹ và liên minh, ở phía Nam vĩ tuyến 17, được đặt dưới sự chỉ huy của Bộ Tư lệnh Quân Giải phóng miền Nam Nước Ta. Tuy nhiên, về trong thực tiễn mặt trận, Bộ Tổng tư lệnh Quân đội Nhân dân Nước Ta trực tiếp chỉ huy những mặt trận từ Khánh Hòa đến vĩ tuyến 17, chiến đấu dưới danh nghĩa Quân Giải phóng miền Nam Nước Ta. Các mặt trận từ Ninh Thuận đến Cà Mau do Bộ Tư lệnh Quân Giải phóng miền Nam Nước Ta chỉ huy tác chiến .Trong kế hoạch chỉ huy tác chiến và thiết kế xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân hình thành từ năm 1960, những khu vực tác chiến quân sự chiến lược được đặt theo những tên gọi quy ước A : miền Bắc, B : miền Nam, C : Lào và Đ, sau đổi thành K : Cam pu chia. Năm 1961, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương Đảng Lao động Nước Ta đã trải qua kế hoạch này .
Theo đó, trên khắp bán đảo Đông Dương được phân thành nhiều mặt trận chính, có sự tham gia tác chiến của lực lượng quân sự chủ lực, như tại miền Nam Việt Nam được phân thành B1 (từ Khánh Hòa đến vĩ tuyến 17) do Bộ Tổng tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam trực tiếp chỉ đạo tác chiến và B2 (từ Ninh Thuận đến Cà Mau) do Ban quân sự lực lượng vũ trang ở miền Nam chỉ đạo tác chiến. Ngoài ra, Quân uỷ Trung ương và Bộ Tổng tham mưu còn có thể thành lập các mặt trận lâm thời trên các hướng quan trọng trong mỗi chiến cục hoặc chiến dịch. Trừ B1 và B2, các mặt trận đều do Đảng ủy mặt trận và Bộ Tư lệnh mặt trận lãnh đạo. Ngoài ra trên toàn bộ chiến trường miền Nam còn tổ chức thành các quân khu, do Khu ủy và Bộ Tư lệnh quân khu lãnh đạo, tác chiến chủ yếu bởi lực lượng quân sự địa phương. Về nguyên tắc, các mặt trận (B) do Quân ủy Trung ương và Bộ Tổng tham mưu QĐNDVN trực tiếp chỉ đạo; các khu do Quân uỷ miền và Bộ Tư lệnh Miền (Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam) trực tiếp chỉ đạo nhưng vẫn có sự phối hợp với các B do Quân uỷ Trung ương và Bộ Tổng tham mưu QĐNDVN giao nhiệm vụ. Tuỳ tình hình chiến sự, Quân uỷ Trung ương và Bộ Tổng tham mưu QĐNDVN có thể cử các đại diện của mình đến các B hoặc các khu để phối hợp tác chiến.[2]
Trong suốt cuộc chiến tranh Nước Ta, tùy theo quy trình tiến độ và hình thái cuộc chiến tranh, những mặt trận và những quân khu được kiểm soát và điều chỉnh và biến hóa cho tương thích :Ban đầu ( 1961 ), trên mặt trận miền Nam chỉ gồm 2 mặt trận B1 với 1 quân khu và B2 với 5 quân khu. Đến giữa năm 1966 đã phân thành 5 mặt trận ( B ) với 7 quân khu .Bên cạnh đó, một số ít mặt trận lâm thời trên những hướng quan trọng trong mỗi chiến cục hoặc chiến dịch như Mặt trận B. 702 ( Đường 9 – Nam Lào năm 1971 ), Mặt trận C. 702 ( Cánh đồng chum – Xiêng Khoảng năm 1972 ) .Hình thái tổ chức triển khai địa phận quân sự chiến lược theo mặt trận được duy trì cho đến hết cuộc chiến tranh. Tuy nhiên, kể từ sau Hiệp định Paris 1973, quân Mỹ và liên minh phải rút về nước, những lãnh đạo quân sự Cộng sản đã tái tổ chức triển khai lại những lực lượng tác chiến của mình thành những đơn vị chức năng nòng cốt cơ động mạnh, chuẩn bị sẵn sàng cho đại chiến sau cuối, chấm hết cuộc chiến tranh và thống nhất quốc gia .
Mục lục bài viết
Các mặt trận trọng điểm[sửa|sửa mã nguồn]
Chiến trường B1 Nam Trung Bộ được xây dựng đầu năm 1961, gồm những tỉnh từ Khánh Hòa đến vĩ tuyến 17, do Bộ Tổng tư lệnh Quân đội Nhân dân Nước Ta trực tiếp chỉ huy. Địa bàn mặt trận B1 tương ứng với địa phận Quân khu I và Quân khu II của Nước Ta Cộng hòa .Tháng 5 năm 1964, 3 tỉnh Gia Lai, Kon Tum và Đắc Lắc được tách ra để xây dựng B3 ( Tây Nguyên ). Tháng 4 năm 1966, 2 tỉnh Quảng Trị, Thừa Thiên được tách ra để xây dựng B4 ( Trị Thiên ). Từ đó cho đến hết cuộc chiến tranh, mặt trận B1 gồm những tỉnh ven biển miền Trung từ Thành Phố Đà Nẵng vào đến Khánh Hòa. [ 3 ]
Chiến trường B2 Nam Bộ được xây dựng đầu năm 1961, gồm những tỉnh từ Ninh Thuận đến Cà Mau, do Bộ Tư lệnh Quân Giải phóng miền Nam Nước Ta chỉ huy tác chiến [ 3 ]. Địa bàn mặt trận B2 tương ứng với địa phận Quân khu III và Quân khu IV của Nước Ta Cộng hòa .Là địa phận những tỉnh miền Đông Nam Bộ ( Tây Ninh, Bình Long, Phước Long, Long Khánh, Biên Hoà, Tỉnh Bình Dương ). Phía Bắc tiếp giáp B3, phía Tây giáp Cam pu chia, phía Đông tiếp giáp khu 6, phía Đông Nam tiếp giáp T-4 và khu 8. Trên địa phận này có những khu địa thế căn cứ D và R là nơi đóng trụ sở Quân uỷ Miền và Bộ Tư lệnh Miền ( Quân giải phóng miền Nam Nước Ta ). Đây là phần phía Bắc của địa phận Vùng giải pháp III – Quân đoàn III theo cách phân loại địa phận tác chiến của QLVNCH [ 4 ]
Chiến trường B3 Tây Nguyên được xây dựng giữa năm 1964, gồm những tỉnh Tây Nguyên ( trừ Lâm Đồng ), tách ra từ B1, do Bộ Tổng tư lệnh Quân đội Nhân dân Nước Ta trực tiếp chỉ huy. Tư lệnh tiên phong : Đại tá Nguyễn Chánh, Chính ủy Đại tá Đoàn Khuê [ 3 ]. Địa bàn mặt trận B3 tương ứng với địa phận Cao nguyên của Quân khu II Nước Ta Cộng hòa .Là mặt trận Tây Nguyên, gồm có hầu hết Cao nguyên Trung phần ( trừ những tỉnh Tuyên Đức ( Lâm Đồng ) và Phú Bổn ). Phía Tây là đường Tây Trường Sơn ( đường Hồ Chí Minh ) trên đất Lào. Phía Bắc giáp với B5. Phía Nam giáp với B2, phía Đông giáp với Khu 5 và Khu 6. [ 5 ] Đây là phần phía Tây của địa phận Vùng giải pháp II – Quân đoàn II theo cách phân loại địa phận tác chiến của QLVNCH .
Chiến trường B4 Trị – Thiên được xây dựng tháng 4 năm 1966, gồm 2 tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên, tách ra từ B1, do Bộ Tổng tư lệnh Quân đội Nhân dân Nước Ta trực tiếp chỉ huy. Tư lệnh kiêm Chính ủy tiên phong : Thiếu tướng Lê Chưởng [ 3 ]. Địa bàn mặt trận B4 tương ứng với địa phận Bắc Quân khu I Nước Ta Cộng hòa .
Chiến trường B5 Bắc Quảng Trị được xây dựng tháng 6 năm 1966, địa phận ở khu vực Đường 9 và Bắc Quảng Trị, tách ra từ B4, do Bộ Tổng tư lệnh Quân đội Nhân dân Nước Ta trực tiếp chỉ huy. Tư lệnh tiên phong : Đại tá Vũ Nam Long, Chính ủy Nguyễn Xuân Hoàng [ 3 ]. Địa bàn mặt trận B5 tương ứng với địa phận cực Bắc Quân khu I Nước Ta Cộng hòa .Là mặt trận Trị Thiên Huế, phía Bắc tiếp giáp khu vực Vĩnh Linh qua sông Bến Hải. Phía Tây có đường kế hoạch 12 ( nhánh phía Bắc mạng lưới hệ thống đường Hồ Chí Minh ). Phía Nam giáp với địa phận phía Bắc Khu 5 ( Quảng Nam-Đà Nẵng ). Đây cũng là địa phận phía Bắc của Vùng giải pháp I – Quân đoàn I của QLVNCH. [ 6 ]
Các quân khu[sửa|sửa mã nguồn]
Quân khu 1[sửa|sửa mã nguồn]
Còn gọi là Quân khu miền Đông, mật danh T1, xây dựng năm 1961 trên cơ sở Phân liên khu miền Đông thời Kháng chiến chống Pháp, địa phận gồm những tỉnh miền Đông Nam Bộ, do Bộ Tư lệnh Miền chỉ huy tác chiến. Tư lệnh tiên phong : Nguyễn Hữu Xuyến ( Tám Kiến Quốc ) .
Cuối năm 1961, tách Phước Long, hợp với 2 tỉnh Quảng Đức, Lâm Đồng của Quân khu 6 để thành lập Quân khu 10.
Từ tháng 10 năm 1967, giải thể Quân khu 1 để xây dựng Khu trọng điểm gồm 7 phân khu ( đánh số từ 1 đến 7 ) và 2 tỉnh thường trực Bộ Tư lệnh Miền. [ 7 ]
Quân khu 2[sửa|sửa mã nguồn]
Mật danh T2, xây dựng năm 1961 trên cơ sở Khu 8 thời Kháng chiến chống Pháp, địa phận gồm những tỉnh miền trung Nam bộ : Tân An, Mỹ Tho, Gò Công, Long Xuyên, Châu Đốc, Sa Đéc và Bến Tre [ 8 ], do Bộ Tư lệnh Miền chỉ huy tác chiến. Tư lệnh tiên phong : Lê Quốc Sản ( Tám Phương ), Chính ủy Nguyễn Minh ĐườngĐến năm 1974 thì đổi tên hiệu thành Quân khu 8, sống sót đến cuối năm 1975 thì giải thể. [ 7 ]
Quân khu 3[sửa|sửa mã nguồn]
Mật danh T3, xây dựng năm 1961 trên cơ sở Phân liên khu miền Tây thời Kháng chiến chống Pháp, địa phận gồm những tỉnh Vĩnh Long, Trà Vinh, Cần Thơ, Sóc Trăng ( thêm một phần tỉnh Bạc Liêu ), Rạch Giá, Cà Mau ( gồm một phần tỉnh Bạc Liêu ) và Hà Tiên [ 8 ], do Bộ Tư lệnh Miền chỉ huy tác chiến. Tư lệnh tiên phong : Nguyễn Thành Thơ ( Mười Khẩn ), Chính ủy Nguyễn Văn Bé ( Tám Tùng ) .
Đến năm 1974 thì đổi tên hiệu thành Quân khu 9.[7]
Quân khu 4[sửa|sửa mã nguồn]
Còn gọi là Quân khu Hồ Chí Minh – Gia Định, mật danh T4, xây dựng năm 1961 trên cơ sở Đặc khu TP HCM – Chợ Lớn thời Kháng chiến chống Pháp, do Bộ Tư lệnh Miền chỉ huy tác chiến. Tư lệnh tiên phong : Trần Hải Phụng ( Hai Phụng ) .Tháng 10 năm 1967, giải thể cùng lúc với Quân khu 1, để xây dựng Khu trọng điểm, gồm 7 phân khu, trong đó địa phận Phân khu 6 là những quân nội thành của thành phố Hồ Chí Minh. Tái lập cuối năm 1972 với tên gọi cũ .Năm 1974 đổi tên thành Thành đội TP HCM. [ 9 ]
Quân khu 5[sửa|sửa mã nguồn]
Mật danh T5, thành lập năm 1961 trên cơ sở Liên khu 5 thời Kháng chiến chống Pháp, địa bàn các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên gồm Quảng Trị, Thừa Thiên, Quảng Đà, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Kon Tum, Gia Lai[10], là mặt trận B1 trên danh nghĩa là thuộc lực lượng Quân giải phóng miền nam Việt Nam, nhưng trên thực tế là do Bộ Tổng tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam trực tiếp chỉ đạo tác chiến. Tư lệnh kiêm Chính ủy đầu tiên: Nguyễn Đôn.
Cuối năm 1963, bổ trợ thêm địa phận 2 tỉnh Đắc Lắc và Khánh Hòa từ Quân khu 6 .
Tháng 5 năm 1964, tách các tỉnh Tây Nguyên để thành lập B3.
Tháng 4 năm 1966, tách Quảng Trị và Thừa Thiên để thành lập B4 (Quân khu Trị Thiên).[7]
Quân khu 6[sửa|sửa mã nguồn]
Mật danh T6, xây dựng năm 1961 trên cơ sở Liên khu 5 thời Kháng chiến chống Pháp, địa phận những tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên gồm Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đắc Lắc, Quảng Đức, Tuyên Đức, Lâm Đồng [ 10 ], do Bộ Tư lệnh Miền chỉ huy tác chiến. Quyền Tư lệnh tiên phong : Y Blok Êban .
Cuối năm 1961, tách 2 tỉnh Quảng Đức, Lâm Đồng, hợp với tỉnh Phước Long của Quân khu 1 để thành lập Quân khu 10.
Tháng 10 năm 1963, Quân khu 10 giải thể, nhập lại những tỉnh cũ và chuyển những tỉnh Khánh Hòa, Đắc Lắc cho Quân khu 4 .Năm 1966, lại tách những tỉnh Quảng Đức và Phước Long, hợp với tỉnh Bình Long của Quân khu 7 để tái lập Quân khu 10 .Năm 1971, Khu 10 giải thể, đảm nhiệm những tỉnh của Khu 10. [ 7 ]
Quân khu 7[sửa|sửa mã nguồn]
Mật danh T7, xây dựng tháng 3 năm 1968 trên cơ sở những Phân khu 4, Phân khu 7 và tỉnh Bà Rịa, do Bộ Tư lệnh Miền chỉ huy tác chiến. Tháng 4 năm 1971, giải thể. Năm 1972, những phân khu bị giải thể để tái lập Quân khu TP HCM – Gia Định và Quân khu miền Đông. Từ năm 1974, đổi tên trở lại thành Quân khu 7. [ 7 ]
Quân khu 10[sửa|sửa mã nguồn]
Mật danh T10, xây dựng cuối năm 1961, địa phận bắt đầu gồm 3 tỉnh Phước Long, Lâm Đồng, Quảng Đức, do Bộ Tư lệnh Miền chỉ huy tác chiến. Tháng 10 năm 1963 giải thể. Đến năm 1966, tái lập với địa phận 3 tỉnh Quảng Đức, Phước Long, Bình Long. Tháng 4 năm 1971, giải thể. [ 7 ]
Khu trọng điểm[sửa|sửa mã nguồn]
Thành lập tháng 10 năm 1967, với địa phận là những tỉnh cũ của 2 quân khu miền Đông và Hồ Chí Minh – Gia Định vừa giải thể, tổ chức triển khai thành 7 phân khu ( đánh số từ 1 đến 7 ) và 2 tỉnh độc lập Bà Rịa, Tây Ninh thường trực Bộ Tư lệnh Miền. Tháng 3 năm 1968, tách những Phân khu 4, Phân khu 7 và tỉnh Bà Rịa để xây dựng Quân khu 7. Tháng 4 năm 1971, Quân khu 7 giải thể, tiếp đón tỉnh Bà Rịa gồm Phân khu 4 sáp nhập và Phân khu 5 ( sáp nhập Phân khu 7 ). Năm 1972 giải thể để tái lập Quân khu miền Đông và Quân khu Hồ Chí Minh – Gia Định. [ 7 ]
- ^ Bách khoa tri thức quốc phòng toàn dân. Nhà xuất bản Quân đội nhân dân. Thành Phố Hà Nội. 2003 .
- ^ Bộ Tổng tham mưu quân đội nhân dân Nước Ta. Lịch sử Cục tác chiến. Nhà xuất bản Quân đội nhân dân. TP. Hà Nội. 2001
- ^ a b c d e
Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 239.
- ^ Lịch sử sư đoàn 7 bộ binh miền Đông. Nhà xuất bản Quân đội nhân dân. TP. Hà Nội. 2006
- ^
Lịch sử bộ đội chủ lực mặt trận Tây Nguyên – Quân đoàn 3 – 1965-2005. Nhà xuất bản Quân đội nhân dân. Hà Nội. 2005
- ^ Lịch sử mặt trận đường 9 – Bắc Quảng Trị 1965 – 1975. Nhà xuất bản Quân đội nhân dân. TP. Hà Nội. 2002
- ^ a b c d e f g h
Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 840.
- ^ a b Quân khu 9
- ^
Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 841.
- ^ a b Quân khu 5
Source: https://mix166.vn
Category: Hỏi Đáp
