Quan họ – Wikipedia tiếng Việt
Dân ca Quan họ (chữ Nôm: 民歌官賀) là một trong những làn điệu dân ca tiêu biểu của vùng châu thổ sông Hồng ở miền Bắc Việt Nam. Nó được hình thành và phát triển ở vùng văn hóa Kinh Bắc xưa, đặc biệt là khu vực ranh giới hai tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh ngày nay với dòng sông Cầu chảy qua được gọi là “dòng sông quan họ“. Kinh Bắc là một tỉnh cũ bao gồm cả hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang (và một phần của Lạng Sơn, Hưng Yên, Hà Nội ngày nay). Quan họ cũng được hình thành ở vùng văn hóa Bắc Ninh này. Do có sự chia tách về địa lý sau đó mà quan họ còn được gắn tên cục bộ địa phương như quan họ Bắc Giang, Bắc Ninh.
Ngày 30 tháng 9 năm 2009, tại kỳ họp lần thứ tư của Ủy ban liên chính phủ Công ước UNESCO Bảo vệ di sản văn hóa truyền thống phi vật thể ( từ ngày 28 tháng 9 tới ngày 2 tháng 10 năm 2009 ), Dân ca quan họ Thành Phố Bắc Ninh đã được ghi danh là di sản văn hóa truyền thống phi vật thể đại diện thay mặt của trái đất sau nhã nhạc cung đình Huế, khoảng trống văn hóa truyền thống Cồng Chiêng Tây Nguyên và cùng đợt với ca trù .
Ý nghĩa của từ “Quan họ” thường được tách thành hai từ rồi lý giải nghĩa đen về mặt từ nguyên của “quan” và của “họ”. Điều này dẫn đến những kiến giải về “Quan họ” xuất phát từ “âm nhạc cung đình”, hay gắn với sự tích một ông quan khi đi qua vùng Kinh Bắc đã ngây ngất bởi tiếng hát của liền anh liền chị ở đó và đã dừng bước để thưởng thức (“họ”). Tuy nhiên cách lý giải này đã bỏ qua những thành tố của không gian sinh hoạt văn hóa quan họ như hình thức sinh hoạt (nghi thức các phường kết họ khiến anh hai, chị hai suốt đời chỉ là bạn, không thể kết thành duyên vợ chồng), diễn xướng, cách thức tổ chức và giao lưu, lối sử dụng từ ngữ đối nhau về nghĩa và thanh điệu trong sinh hoạt văn hóa đối đáp dân gian.
Bạn đang đọc: Quan họ – Wikipedia tiếng Việt
Một số quan điểm lại cho rằng Quan họ bắt nguồn từ những nghi lễ tôn giáo dân mang yếu tố phồn thực chứ không phải Quan họ có nguồn gốc từ âm nhạc cung đình, hoặc có quan điểm đánh giá và nhận định diễn tiến của hình thức hoạt động và sinh hoạt văn hóa truyền thống ” chơi Quan họ ” bắt nguồn từ nghi lễ tôn giáo dân gian qua cung đình rồi trở lại với dân gian .Nhận định khác dựa trên nghiên cứu và phân tích ngữ nghĩa từ ngữ trong những làn điệu và khoảng trống diễn xướng lại cho rằng Quan họ là ” quan hệ ” của một nhóm những tình nhân quan họ ở vùng Kinh Bắc .Tuy vậy vẫn chưa có quan điểm nào được đa phần những học giả đồng ý [ 1 ]. Quan họ ngày này không chỉ là lối hát giao duyên ( hát đối ) giữa ” liền anh ” ( bên nam, người phái mạnh hát quan họ ) và ” liền chị ” ( bên nữ, người phụ nữ hát quan họ ) mà còn là hình thức trao đổi tình cảm giữa liền anh, liền chị với người theo dõi. Một trong những hình thức màn biểu diễn hát quan họ mới là kiểu hát đối đáp giữa liền anh và liền chị. Kịch bản hoàn toàn có thể diễn ra theo nội dung những câu hát đã được chuẩn bị sẵn sàng từ trước hoặc tùy theo năng lực ứng biến của hai bên hát .
Mục lục bài viết
Quan họ truyền thống lịch sử[sửa|sửa mã nguồn]
Quan họ truyền thống cuội nguồn chỉ sống sót ở 67 làng Quan họ gốc ở xứ Kinh Bắc [ 2 ] Quan họ truyền thống lịch sử là hình thức tổ chức triển khai hoạt động và sinh hoạt văn hóa truyền thống dân gian của người dân Kinh Bắc, với những pháp luật khắt khe, khắc nghiệt yên cầu liền anh, liền chị phải am tường tiêu chuẩn, tuân theo luật lệ. Điều này lý giải nguyên do người dân Kinh Bắc thú vị ” chơi Quan họ “, không phải là ” hát Quan họ ” [ 3 ] Quan họ truyền thống lịch sử không có nhạc đệm và hầu hết hát đôi giữa liền anh và liền chị vào dịp liên hoan xuân thu nhị kỳ ở những làng quê. Trong quan họ truyền thống lịch sử, đôi liền anh đối đáp với đôi liền chị được gọi là hát hội, hát canh ; hát cả bọn, cả nhóm liền anh đối đáp cùng cả nhóm liền chị được gọi là hát chúc, mừng, hát thờ .
“Chơi quan họ” truyền thống không có khán giả, người trình diễn đồng thời là người thưởng thức (thưởng thức “cái tình” của bạn hát). Nhiều bài quan họ truyền thống vẫn được các liền anh, liền chị “chơi quan họ” ưa thích đến tận ngày nay như: Vốn liếng em có 30 đồng, Mời nước mời trầu, Ngồi tựa song đào, Cây trúc xinh, Người ở đừng về, Xe chỉ luồn kim,…
Quan họ mới[sửa|sửa mã nguồn]
Quan họ mới còn được gọi là ” hát Quan họ lời mới “, là hình thức màn biểu diễn ( hát ) quan họ đa phần trên sân khấu hoặc trong những hoạt động và sinh hoạt hội đồng Tết đầu xuân, tiệc tùng, hoạt động giải trí du lịch, nhà hàng quán ăn, … Thực tế, quan họ mới được trình diễn vào bất kể ngày nào trong năm. Các băng đĩa VCD, DVD về quan họ ngày này đều là hình thức quan họ trình diễn trên sân khấu, tức những bài quan họ lời cổ được cải biên lời. Quan họ mới luôn có khán thính giả, người hát trao đổi tình cảm với khán thính giả không còn là tình cảm giữa bạn hát với nhau. Quan họ mới không còn nằm ở khoảng trống làng xã mà đã vươn ra ở nhiều nơi, đến với nhiều thính giả ở những vương quốc trên quốc tế .Quan họ mới có hình thức trình diễn đa dạng và phong phú hơn quan họ truyền thống lịch sử, gồm có cả hát đơn, hát đôi, hát tốp, hát có múa phụ họa … Quan họ mới cải biên những chuyên nghiệp truyền thống cuội nguồn theo hai cách : không có ý thức và có ý thức [ 4 ] Dù ít hay nhiều nhưng hình thức hát quan họ có nhạc đệm được coi là cách cải biên không có ý thức. Đa số những bài quan họ mới thuộc dạng cải biên này. Cải biên có ý thức là những chuyên nghiệp và bài bản đã cải biên cả nhạc và lời của chuyên nghiệp quan họ truyền thống lịch sử. Loại cải biên này không nhiều, ví dụ bài ” Người ở đừng về ” là cải biên từ làn điệu ” Chuông vàng gác cửa tam quan ” ( Xuân Tứ cải biên ) .Hát quan họ với lời mới được nhiều người yêu thích tới mức tưởng nhầm là quan họ truyền thống cuội nguồn như bài ” Sông Cầu nước chảy lơ thơ ” do Mai Khanh soạn lời mới từ làn điệu truyền thống cuội nguồn ” Nhất quế nhị lan “. Quan họ mới được ưa thích hơn quan họ truyền thống cuội nguồn không phải do khoảng trống và những hoạt động và sinh hoạt theo lề lối cổ của quan họ không còn nữa mà một phần do hoạt động giải trí ” hát quan họ ” thời nay thường được gắn với chính quyền sở tại trách nhiệm tuyên truyền, ra mắt, tiếp thị quan họ trên diện rộng .
Các làng Quan họ[sửa|sửa mã nguồn]
Năm 2016, có 67 làng quan họ được đưa vào danh sách bảo tồn và phát triển di sản văn hóa. Tỉnh Bắc Giang có 23 làng quan họ, tỉnh Bắc Ninh có 44 làng quan họ. Điều đặc biệt là phần lớn các làng quan họ thờ thánh Tam Giang, vị thánh gắn với dòng sông Cầu. Các làng quan họ Kinh Bắc tồn tại ở các huyện, thành phố: Yên Phong, Từ Sơn, Tiên Du, thành phố Bắc Ninh (còn gọi là quan họ bờ nam sông Cầu thuộc tỉnh Bắc Ninh)[5] và các huyện Việt Yên, Yên Dũng, Hiệp Hòa (còn gọi là quan họ bờ bắc sông Cầu thuộc tỉnh Bắc Giang).
Danh sách 67 làng Quan họ sống sót và phân bổ như sau :
Do chậm trễ nên trong khoanh vùng phạm vi UNESCO công nhận bắt đầu chỉ gồm có 49 làng Quan họ sau : [ 8 ] Hữu Nghi, Giá Sơn, Mai Vũ, Nội Ninh, Sen Hồ, Hữu Chấp, Viêm Xá, Đẩu Hàn, Xuân Ái, Xuân Đồng, Xuân Viên, Thụ Ninh, Đặng Xá, Khúc Toại, Trà Xuyên, Ông Mơi, Đông Yên, Châm Khê, Đào Xá, Dương Ổ, Cổ Mễ, Phúc Sơn, Y Na, Thị Cầu, Thanh Sơn, Niềm Xá, Yên Mẫn, Yên Thị Trung, Vệ An, Ỗ Xá, Xuân Ổ, Hòa Đình, Khả Lễ, Bồ Sơn, Duệ Đông, Lũng Giang, Lũng Sơn, Ngang Nội, Đình Cả, Lộ Bao, Hoài Trung, Vân Khám, Bái Uyên, Ném Đoài, Đình Cả, Ném Tiền, Tiêu, Tam Sơn, Tam Tảo .
Quan họ là thể loại dân ca đa dạng và phong phú nhất về mặt giai điệu trong kho tàng dân ca Nước Ta [ 9 ]. Mỗi một bài quan họ đều có giai điệu riêng. Cho đến nay, đã có tối thiểu 300 bài quan họ đã được ký âm. Các bài quan họ được trình làng mới chỉ là một phần trong kho tàng dân ca quan họ đã được tò mò. Kho băng ghi âm hàng nghìn bài quan họ cổ do những nghệ nhân ở những làng quan họ hát hiện vẫn được lưu giữ tại Sở Văn hóa hai tỉnh Bắc Giang và TP Bắc Ninh .Một số làn điệu quan họ cổ : La rằng, Đường bạn Kim Loan, Cây gạo, Giã bạn, Hừ la, La hời, Tình tang, Cái ả, Lên núi, Xuống sông, Cái hờn, Gió mát trăng thanh, Tứ quý .
Mẫu tọa lạc bộ phục trang của liền anh và liền chị
Nón ba tầm và dải yếm thắm của liền chịTrang phục quan họ gồm có phục trang của những liền anh và phục trang của những liền chị. Trong những liên hoan quan họ có cả những cuộc thi phục trang quan họ [ 10 ] .
Liền anh mặc áo dài 5 thân, cổ đứng, có lá sen, viền tà, gấu to, dài tới quá đầu gối. Thường bên trong mặc một hoặc hai áo cánh, sau đó đến hai áo dài. Riêng áo dài bên ngoài thường màu đen, chất liệu là lương, the, hoặc đối với người khá giả hơn thì áo ngoài may bằng đoạn màu đen, cũng có người áo dài phủ ngoài may hai lần với một lần ngoài bằng lương hoặc the, đoạn, lần trong bằng lụa mỏng màu xanh cốm, xanh lá mạ non, màu vàng chanh…gọi là áo kép. Quần của liền anh là quần dài trắng, ống rộng, may kiểu có chân què dài tới mắt cá chân, chất liệu may quần cũng bằng diềm bâu, phin, trúc bâu, hoặc lụa truội màu mỡ gà. Có thắt lưng nhỏ để thắt chặt cạp quần. Đầu liền anh đội nhiễu quấn hoặc khăn xếp. Thời trước, đàn ông còn nhiều người búi tó nên phải vấn tóc bằng khăn nhiễu. Sau này phần nhiều cắt tóc, rẽ đường ngôi nên chuyển sang dùng loại khăn xếp bán sẵn ở các cửa hàng cho tiện. Cùng với quần, áo, khăn xếp, dép,… các liền anh thường có thêm nón chóp với các dạng chóp lá thường hoặc chóp dứa, có quai lụa màu mỡ gà. Ngoài ra cũng thường thấy các liền anh dùng ô đen. Các phụ kiện khác là khăn tay, lược, những “xa xỉ phẩm” theo quan niệm thời xưa. Khăn tay bằng lụa hoặc bằng vải trắng rộng, gấp nếp và gài trong vành khăn, thắt lưng hoặc trong túi trong.
Trang phục liền chị thường được gọi là ” áo mớ ba mớ bảy “, nghĩa là liền chị hoàn toàn có thể mặc ba áo dài lồng vào nhau ( mớ ba ) hoặc bảy áo dài lồng vào nhau ( mớ bảy ). Tuy nhiên trong thực tiễn, những liền chị thường mặc áo mớ ba. Về cơ bản phục trang gồm có những thành phần : trong cùng là một chiếc yếm có màu tỏa nắng rực rỡ thường làm bằng lụa truội nhuộm. Yếm thường có hai loại là yếm cổ xẻ ( dùng cho trung niên ) và yếm cổ viền ( dùng cho thanh nữ ). Bên ngoài yếm là một chiếc áo cánh màu trắng, vàng, ngà. Ngoài cùng là những lượt áo dài năm thân, cách phối màu cũng tựa như như ở bộ phục trang nam nhưng sắc tố tươi hơn. Áo dài năm thân của nữ, có cài khuy, khác với kiểu tứ thân thắt hai vạt trước. Chất liệu để may áo đẹp nhất thời trước là the, lụa. Áo dài ngoài thường mang màu nền nã như màu nâu già, nâu non, màu đen, màu cánh gián trong khi áo dài trong thường nhuộm màu khác nhau : màu cánh sen, màu hoa hiên, màu thiên thanh, màu hồ thuỷ, màu vàng chanh, màu vàng cốm v.v. Áo cánh mặc trong hoàn toàn có thể thay bằng vải phin trắng, lụa mỡ gà .Yếm thường nhuộm màu đỏ ( xưa gọi là yếm thắm ), vàng thư ( hoa hiên ), xanh da trời ( thiên thanh ), hồng nhạt ( cánh sen ), hồ thủy ( xanh biển ) … Giải yếm to buông ngoài sống lưng áo và giải yếm thắt vòng quanh eo rồi thắt múi phía trước cùng với bao và thắt lưng. Bao của những cô gái quan họ xưa thường sử dụng vật liệu sồi se, màu đen, có tua bện ở hai đầu bao, khổ rộng, hoàn toàn có thể đựng ví tiền mỏng mảnh ở trong bao rồi thắt gọn ngang eo, luồn qua sống lưng áo dài, bó chặt lấy ba thân áo trước, thắt múi to để che phía trước bụng. Thắt lưng thường là loại bao nhỏ bằng chừng 1/3 bao, dùng để thắt chặt cạp váy vào eo. Cũng tựa như yếm, thắt lưng làm bằng lụa nhuộm những màu tươi đẹp như màu hoa lựu, màu hoa đào, màu hoa hiên tươi, màu hồ thủy. Thắt lưng cũng buộc múi ra phía trước để cùng với múi bao, múi giải yếm tạo nên những múi hoa sắc tố phía trước người con gái .Liền chị mặc váy váy sồi, váy lụa, đôi lúc có người mặc váy kép với váy trong bằng lụa, vải màu, lương, the, đoạn ; váy ngoài bằng the, lụa. Váy màu đen. Người biết mặc váy khéo là không để váy hớt trước, không để váy quây tròn lấy người như mặc quần mà phải sắp xếp sao cho phía trước rủ hình lưỡi chai xuống gần tới mu bàn chân, phía sau hơi hớt lên chớm tầm đôi con khoai phía gót chân .Liền chị mang dép cong làm bằng da trâu thuộc theo giải pháp thủ công bằng tay ; có một vòng tròn bằng da trên mặt dép để xỏ ngón chân thứ hai khiến khi đi lại, không rơi được dép. Mũi dép uốn cong và người thợ làm dép phải biết nện, thuộc cho mũi dép cứng, như một lá chắn nhỏ, che giấu đầu những ngón chân. Ngoài áo, quần, thắt lưng, dép, người liền chị còn chít khăn mỏ quạ, đội nón quai thao, và thắt lưng đeo dây xà tích .
Văn hoá quan họ[sửa|sửa mã nguồn]
Văn hoá quan họ còn là cách ứng xử thật khéo léo, tế nhị, kín đáo và mang đầy ý nghĩa như các làn điệu mời nước, mời trầu thật chân tình, nồng thắm mỗi khi có khách đến chơi nhà “đôi tay nâng chén rượu đào, đổ đi thì tiếc, uống vào thì say”. Quan họ uống chén rượu mừng xuân, mừng hội, vui bầu, vui bạn… rồi ca xướng cho tan canh mãn võ, cho tàn đêm rạng ngày, rồi các làn điệu chia tay giã bạn đầy quyến luyến trong câu hát “Người ơi người ở đừng về”tàn canh, giã hội rồi mà quan họ vẫn còn ngậm ngùi tiếc nhớ “Người về tôi vẫn ngậm ngùi, để thương, để nhớ cho tôi thế này… Người về tôi chẳng dám nài, áo trong người mặc, áo ngoài người để làm tin”… Và để rồi kết thúc bằng những lời hứa hẹn tha thiết “Đến hẹn lại lên”… trong mùa hội tới.”
Quan họ là ” ứng xử ” của người dân Kinh Bắc, ” mỗi khi khách đến chơi nhà “, không riêng gì ” rót nước pha trà ” mời khách, mà cùng với đó là những câu hát thắm đượm nghĩa tình : ” Mỗi khi khách đến chơi nhà / đốt than quạt nước pha trà mời người xơi / trà này quý lắm người ơi / Mỗi người một chén cho tôi sung sướng ” …
Bảo tồn Quan họ[sửa|sửa mã nguồn]
Quan họ là một mô hình dân ca đa dạng chủng loại về giai điệu. Quan họ được lưu truyền trong dân gian từ đời này sang đời khác qua phương pháp truyền khẩu. Phương thức này là một yếu tố giúp cho Quan họ trở thành một mô hình dân ca có số lượng lớn bài hát với giai điệu khác nhau. Tuy nhiên, cũng chính phương pháp này đã làm cho những bài Quan họ lưu truyền trong dân gian bị đổi khác nhiều, thậm chí còn khác hẳn sẽ với khởi đầu. Nhiều giai điệu cổ đã mất hẳn. Mặc dù sự đổi khác này cũng làm cho Quan họ tăng trưởng, nhưng ở trong toàn cảnh văn hóa truyền thống Phương Tây đang xâm nhập can đảm và mạnh mẽ vào Nước Ta, yếu tố bảo tồn nguyên trạng Quan họ trong từng quy trình tiến độ tăng trưởng là việc làm cấp thiết .Từ những năm 70 của Thế kỷ XX, Sở Văn hóa Hà Bắc đã triển khai sưu tầm Quan họ. Hàng nghìn bài Quan họ, gồm có cả những dị bản đã được ghi âm tại những làng quan họ, với giọng hát của hàng trăm nghệ nhân. Sau khi sàng lọc và lựa chọn, nhạc sĩ, nhà nghiên cứu Hồng Thao đã ký âm thành bản nhạc, có bổ trợ thêm một số ít ký tự riêng đặc trưng cho giai điệu Quan họ. Khoảng 300 bài Quan họ hay nhất đã được Nhà xuất bản Âm nhạc in thành sách. Tuy nhiên, hàng nghìn bài Quan họ đã được ghi âm, do những cụ nghệ nhân ( đã mất ) hát, phải được dữ gìn và bảo vệ cực kỳ cẩn trọng. Sở Văn hóa thể thao du lịch TP Bắc Ninh và Bắc Giang chịu nghĩa vụ và trách nhiệm lưu giữ những cuốn băng này cần phải số hóa hàng loạt để hoàn toàn có thể lưu giữ một cách vĩnh viễn cho thế hệ tương lai, đó cũng là tài liệu văn hóa truyền thống cần bảo tồn giúp những làn điệu quan họ sống mãi .Ngay sau khi được UNESCO công nhận là di sản văn hóa truyền thống quốc tế phi vật thể, tỉnh Bắc Giang đã thiết kế xây dựng Chương trình hành vi để bảo tồn Dân ca Quan họ. Trên cơ sở những cam kết với UNESCO, tỉnh Bắc Giang đã tiến hành nhiều hoạt động giải trí tiêu biểu vượt trội như : Triển khai việc liên tục sưu tầm, nghiên cứu và điều tra, ra mắt tiếp thị những cái hay, cái đẹp của Dân ca Quan họ Bắc sông Cầu ; tổ chức triển khai những cuộc hội thảo chiến lược về bảo tồn và phát huy di sản Dân ca Quan họ tỉnh Bắc Giang ; xuất bản những ấn phẩm, như : Các bài Hát đối Quan họ, 120 bài Hát đối Quan họ ; Làng Quan họ Bắc sông Cầu ( ra mắt 18 làng quan họ Bắc sông Cầu trên quê nhà Việt Yên ) ; Các bài hát Quan họ phổ cập ở Bắc Giang. [ 11 ]Đặc biệt, Bắc Giang còn chú trọng tập trung chuyên sâu cho việc truyền dạy Dân ca Quan họ tại những làng xã. Thường xuyên tổ chức triển khai liên hoan tiếng hát Quan họ. Từ năm 2010 đến năm nay, cùng với những địa phương, những cơ sở liên tục tổ chức triển khai những hoạt động giải trí văn nghệ quần chúng, trong đó thi hát dân ca quan họ là một nội dung đa phần. Trung tâm Văn hóa tỉnh Bắc Giang đã tổ chức triển khai hơn 60 lớp truyền dạy Dân ca Quan họ cho hơn 3.000 học viên là những hạt nhân văn nghệ tiêu biểu vượt trội ở những huyện Việt Yên, Lục Ngạn, thành phố Bắc Giang, Lục Nam, Lục Ngạn, … Đến năm năm nay, huyện Việt Yên đã tổ chức triển khai 14 cuộc Liên hoan tiếng hát Quan họ. Tỉnh Bắc Giang đã tổ chức triển khai Liên hoan tiếng hát Quan họ toàn tỉnh, lần thứ V. Ngày 17/3/2014, Tổng Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống dân tộc bản địa Nước Ta đã ra quyết định hành động xây dựng Trung tâm Văn hóa Quan họ truyền thống cuội nguồn khu vực Bắc Giang, sống sót song song với Trung tâm điều tra và nghiên cứu bảo tồn và phát huy dân ca Quan họ, hoạt động giải trí trên địa phận tỉnh TP Bắc Ninh – Nam sông Cầu .Ngày 20 tháng 1 năm 2013, Nhà hát Dân ca Quan họ TP Bắc Ninh tổ chức triển khai ra đời. Đoàn Dân ca Quan họ TP Bắc Ninh nay là nhà hát Dân ca Quan họ TP Bắc Ninh đã hoàn thành xong tốt trách nhiệm sưu tầm, nghiêm cứu, gìn giữ và tăng trưởng dân ca quan họ ; nhiều hình thức ra mắt dân ca quan họ mà đoàn thể nghiệm được quần chúng nhân dân nhìn nhận cao và học tập làm theo, góp thêm phần thôi thúc trào lưu ca hát quan họ trong tỉnh cũng như lan tỏa rộng khắp cả nước. Đến nay từ 44 làng quan họ gốc, tỉnh Thành Phố Bắc Ninh đã nhân lên thành 329 làng Quan họ mới, trong đó có 41 nghệ nhân dân ca Quan họ. Đối với thôn Viêm Xá, xã Hòa Long, thành phố TP Bắc Ninh, nơi được coi là Thủy tổ dân ca Quan họ Thành Phố Bắc Ninh đã có nhiều giải pháp Phục hồi, bảo tồn dân ca Quan họ, nhất là những bài Quan họ cổ .Về ẩm thực ăn uống Quan họ, hai tỉnh Bắc Giang – TP Bắc Ninh đã Phục hồi lại ” Mâm đan, bát đàn ” đó là những đồ vật của người quan họ khi mời thực khách dự nhà hàng siêu thị quan họ. Xây dựng phòng tọa lạc văn hóa truyền thống quan họ, ra mắt di sản với bạn hữu trong nước, quốc tế. Các phương tiện thông tin đại chúng tăng thời lượng tuyên truyền về dân ca quan họ, nhất là những lề lối Quan họ, văn hóa truyền thống Quan họ .
Liền anh nhí – hội Lim, Thành Phố Bắc Ninh
Liền chị quan họ – Hội Lim, Thành Phố Bắc Ninh
Quan họ cổ – hội Lim, Thành Phố Bắc Ninh
Quan họ giao duyên – hội Lim, Bắc Ninh
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
Source: https://mix166.vn
Category: Đào Tạo
