TỈNH LÂM ĐỒNG

DƯ ĐỊA CHÍ

Nằm trên cao nguyên Lâm Viên – Di Linh cao nhất vùng Tây nguyên với độ cao 1500 m so với mặt biển, tỉnh Lâm Đồng ngày này được hợp lại từ hai tỉnh Tuyên Đức, Lâm Đồng và thị xã Đà Lạt trước 1975, gồm 3 cao nguyên nhỏ : Lâm Viên ( huyện Lạc Dương ), Di Linh ( huyện Di Linh ) và Bảo Lộc hay Mạ ( thị xã Bảo Lộc ). Diện tích 9.764,8 km2 trong đó núi rừng chiếm đến 70 %  Bắc giáp những tỉnh Daklak và Dak Nông, Đông giáp những tỉnh Khánh Hòa và Ninh Thuận, Nam giáp những tỉnh Bình Thuận và Đồng Nai, Tây giáp tỉnh Bình Phước .
Về mặt hành chánh, Lâm Đồng có tỉnh lỵ là thành phố Đà Lạt, một thị xã là Bảo Lộc và 10 huyện : Đơn Dương, Đức Trọng, Di Linh, Lạc Dương, Bảo Lâm, Đạ Huoai, Đạ Tẻh, Lâm Hà, Cát Tiên và huyện mới Đạm Rông được xây dựng từ 1-1-2005. Dân số theo thống kê 1-4-2009 là 1.186.786 người, ngoài đa phần người Kinh còn có hơn 150.000 thuộc những dân tộc bản địa ít người gồm những dân tộc bản địa địa phương như Mạ, K’Ho, Churu … và những dân tộc bản địa ở miền Bắc di cư vào như Thái, Tày, Nùng …

Nhờ vào độ cao nên dù ở một nước nhiệt đới, Lâm Đồng vẫn luôn có khí hậu mát mẻ với nhiệt độ trung bình là 18° ở Đà Lạt và 21° ở Bảo Lộc, thích hợp cho việc trồng trọt và chăn nuôi. Nhiều cơ sở chăn nuôi lớn đã hình thành tại Đức Trọng, Đơn Dương và một số nơi ở Di Linh. Vùng Bảo Lộc, Di Linh nổi tiếng với loại cây công nghiệp trà, càfé. Cây dâu nuôi tằm được trồng nhiều ở Gia Lành, Bảo Lộc, đã thúc đẩy ngành nuôi tằm lấy tơ phát triển. Những vùng trồng rau chuyên canh, những vườn hoa, trại hoa ở Đức Trọng, Lạc Dương, Di Linh, Đà Lạt đã cung cấp sản phẩm cho khắp nơi và cả ra nước ngoài.

Tỉnh Lâm Đồng còn có nhiều sông, suối nên thuận tiện cho việc thiết lập những nhà máy sản xuất thủy điện như ở Ankroet, Krongpha … nhiều hồ nước, thác nước đẹp trong một vạn vật thiên nhiên thơ mộng, môi sinh trong lành đã là động lực thôi thúc ngành du lịch tăng trưởng, lôi cuốn đến đây nhiều hành khách khắp bốn phương .

VĂN HÓA

Các dân tộc bản địa địa phương ở Lâm Đồng thuộc hai ngữ hệ khác nhau : người Mạ và người K’Ho thuộc nhóm Mon-Khmer là hệ ngôn từ của nhiều dân tộc bản địa Nam Tây nguyên, còn người Churu thuộc hệ Malayo-Polynésien mà có người gọi là hệ Đa Đảo. Họ có một kho tàng văn hóa truyền thống rất nhiều mẫu mã và phong phú với những tập quán, phong tục, tiệc tùng, những truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống dân gian, những truyện cổ, lịch sử một thời độc lạ, đặc biệt quan trọng phải kể đến những luật tục mà họ thường gọi là N’dri gồm có những qui tắc ứng xử, nếp sống, hoạt động và sinh hoạt được diễn thành lời ca, bài hát và được lưu truyền qua nhiều thế hệ .

Âm nhạc cũng là một loại hình sinh hoạt truyền thống của đồng bào các dân tộc Mạ, K’Ho, Churu với nhạc cụ phổ biến là các bộ chiêng, các loại mbieot. Vào mùa lễ hội (thường bắt đầu từ sau khi thu hoạch xong vụ lúa), đêm đêm đồng bào lại tổ chức ăn mừng lúa mới. Bên ngọn lửa, họ ăn thịt và uống rượu cần, ca hát và nhảy múa cùng nhau. Tiếng chuông, tiếng khèn vang lên những âm thanh phấn khích giữa núi rừng tịch lặng như niềm mong mỏi lạc quan về một ngày mai tươi đẹp.

ĐÀ LẠT – THÀNH PHỐ DU LỊCH

Được người Pháp phát hiện từ những năm cuối thế kỷ 19 và hình thành vào những năm đầu thế kỷ 20, Đà Lạt là một thành phố nghỉ ngơi tươi tắn với nhiều lợi thế tự nhiên về khí hậu và cảnh sắc. Nhờ vào độ cao 1475 m so với mặt biển nên dù là một xứ nhiệt đới gió mùa, Đà Lạt có được một khí hậu thoáng mát thoải mái và dễ chịu của vùng ôn đới với nhiệt độ trung bình trong ngày thấp nhất là 15 °C và cao nhất là 24 °C. Mặc dù có hai mùa : mùa mưa từ tháng 4 đến tháng 11 và mùa nắng từ tháng 12 đến tháng 3 năm sau nhưng quanh năm Đà Lạt đều có nắng – những nhà khí hậu học quả không quá lời khi gọi Đà Lạt là thành phố của mùa Xuân .

Du khách đến Đà Lạt bằng đường 20 từ thành phố Hồ Chí Minh hoặc bằng đường 11 ngược sông Dinh theo ngã Phan Rang, sau khi ngang qua những di tích của nước Chăm-Pa xưa hay đèo Ngoạn mục với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, đều cảm thấy như đang được nâng cao dần lên và khi chạm vào ngưỡng cửa Đà Lạt tại chân đèo Prenn thì trước mặt du khách là một vùng sơn nguyên với nhiều ngọn đồi thoai thoải nhấp nhô như sóng lượn, những rừng thông thuần loại xanh mượt ngút ngàn được bao bọc bởi những dãy núi gần xa tạo cảm giác nhẹ nhàng thanh thoát trước một thiên nhiên thoáng đãng nên thơ.

Đi sâu vào thành phố, hành khách càng kinh ngạc thú vị hơn khi tò mò ra Đà Lạt như một kho lưu trữ bảo tàng của những dòng suối, ngọn thác, hồ nước, đồi cỏ hay thung lũng … Thiên nhiên Đà Lạt vốn là một vùng cảnh sắc miền núi rực rỡ nay được tích hợp hòa giải với những khu công trình phát minh sáng tạo của con người, những kiến trúc với những đường nét độc lạ góp mặt đủ những phe phái, trào lưu – vừa e ấp kín kẽ vừa lộng lẫy sang chảnh qua từng ngôi biệt thự cao cấp ẩn mình sau cây lá, hay rực rở bởi được trang điểm bằng cả vườn hoa trăm sắc ngàn hương .
Với những lợi thế nội tại, Đà Lạt hoàn toàn có thể cùng lúc tổ chức triển khai nhiều mô hình du lịch khác nhau như du lịch nghỉ ngơi, du lịch sinh thái xanh, du lịch văn hóa truyền thống – tiệc tùng, du lịch thể thao, du lịch hội nghị, du lịch tích hợp điều tra và nghiên cứu khoa học … Đà Lạt – Nước Ta là điểm đến của thiên niên kỷ mới .

Mai Kim Thành

( Bâng khuâng Đà Lạt – NXB TP. Đà Nẵng 2001 )

Source: https://mix166.vn
Category: Khám Phá