Lắng đọng dòng La

Sông La – một con sông “ không nguồn, không cửa ” nhưng đã khởi nguồn cho biết bao giá trị văn hóa truyền thống, lịch sử vẻ vang của quê nhà TP Hà Tĩnh. Những giá trị ấy và cảnh sắc đôi bờ sông La cũng ẩn giấu nhiềm tiềm năng du lịch thưởng thức chưa được khai thác .

Sông La – một con sông “không nguồn, không cửa” nhưng đã khởi nguồn cho biết bao giá trị văn hóa, lịch sử của quê hương Hà Tĩnh. Những giá trị ấy và cảnh sắc đôi bờ sông La cũng ẩn giấu nhiềm tiềm năng du lịch trải nghiệm chưa được khai thác.

Bắt đầu ở điểm cuối của 2 con sông Ngàn Sâu, Ngàn Phố tại ngã ba Tam Soa, sông La chảy qua 15 km làng mạc, xóm thôn, đến ngã ba Phủ ( Nghi Xuân ) thì hợp lưu với dòng Lam đổ ra biển cả. Trên map, hầu hết sông La không có khúc nào thẳng. Ngay từ điểm mở màn, sông đã vồng lên hướng Bắc thành một vòng cung lách qua bãi Ngưu Chữ rồi lại lượn một vòng cung chếch về hướng Đông Nam lách mình dưới cầu Thọ Tường ôm ấp những làng quê và ở đầu cuối là uốn mình thành một vòng cung nhỏ theo hướng Bắc mới nhập vào dòng Lam .

Có lẽ bởi đặc thù địa lý đó mà nước sông La được sử sách ghi nhận là “ Chảy không nhanh nhưng cũng không quá chậm. Vị nước ngọt mà thơm, tính bình mà nhuận, có cảnh trí tắm nước hóng gió, có phong độ của bọn bút nghiên … ”. Và, Huy Cận trong bài thơ “ Gửi bạn người Xứ Nghệ ” cũng đã khái quát “ Như sông La chảy chậm. Đọng bao nỗi vui sầu ”. Trong những vòng cung uốn lượn theo làng mạc, xóm thôn ấy, sông La đã lắng trong dòng chảy và bồi đắp cho những làng quê rất nhiều giá trị văn hóa truyền thống độc lạ .

Trên suốt chừng 15 km ngắn ngủi của mình, sông La luôn gắn với núi, với làng và với người Đức Thọ, làm ra một Đức Thọ “ gạo trắng nước trong ”, khiến cho nhiều văn nghệ sỹ đi qua đều bật lên nhiều cảm hứng. Ngay tại nơi mở màn, sông đã hòa với núi tạo nên một hình tượng độc lạ La Giang – Tùng Lĩnh. Ngọn núi Tùng Lĩnh có rất nhiều thông nên nhân dân thường gọi là rú Thông. Núi vốn được coi là Thiếu Tổ sơn, nơi đây “ cây cối sum suê, độc chiếm hết vẻ đẹp của cả vùng, là chung tú của 28 quả núi của tổng Việt Yên ” ( Bùi Dương Lịch ). Núi cũng được coi là “ tiền đồn ” trấn giữ ngã ba Tam Soa – nơi quy tụ 3 nguồn sông Ngàn Sâu, Ngàn Phố, sông La. Ở đó, linh khí núi sông đã quy tụ, tạo nên một đất học Tùng Ảnh, góp phần cho quốc gia nhiều nhân tài .Đến nay, người Tùng Ảnh vẫn tin vào giai thoại nhờ có bãi Ngưu Chữ được bồi lắng từ hàng triệu năm có hình ngọn bút dưới dòng sông La hướng thẳng vào làng mà làng “ phát quan ”. Bởi thế, từ đời này qua đời khác, làng Tùng Ảnh luôn có nhiều danh nhân, chí sỹ, nhà khoa học nổi tiếng. Trong đó có nhà văn hóa Bùi Dương Lịch, chí sỹ Phan Đình Phùng, nhà cách mạng Trần Phú, luật sư Phan Anh, nhà phê bình Hoàng Ngọc Hiến v.v … cùng hàng trăm vị giáo sư, tiến sỹ thuộc nhiều nghành .

Khu lưu niệm cố Tổng Bí thư Trần Phú (Đức Thọ – Hà Tĩnh). Ảnh: Thanh Hải

Không chỉ ưu tiên riêng Tùng Ảnh, suốt chiều dài của mình, sông La còn đem linh khí của mình nuôi dưỡng nên nhiều nhân tài khác cho quê nhà Đức Thọ như : Nhà ngoại giao Nguyễn Biểu, nhà khoa học Hoàng Xuân Hãn, nhà toán học Lê Văn Thiêm, Giáo sư sinh học Võ Quý, nhà điêu khắc Điềm Phùng Thị v.v …Cùng với việc bồi đắp, nuôi nấng những người con tài hoa trong học tập khoa cử, sông La còn nuôi nấng nên những bàn tay, khối óc tài hoa trong lao động. Từ những thế kỷ trước, đôi bờ sông La đã Open những làng nghề truyền thống cuội nguồn gắn với những đặc trưng thổ nhưỡng của vùng. Trong đó, nổi tiếng là làng nón, làng dệt lụa chợ Hạ. Làng nghề đan lát, cào hến ở Trường Sơn. Làng đóng thuyền Trường Xuân. Xa bờ hơn một chút ít là làng mộc Thái Yên. Sự hình thành và tăng trưởng những làng nghề ấy đều cho thấy nét tài hoa và tâm hồn đa dạng chủng loại của người dân đôi bờ sông La. Ngày nay, 1 số ít nghề đã mất đi nhưng một số ít làng nghề lại tăng trưởng lên những bậc cao hơn, góp thêm phần tạo nên “ tên thương hiệu ” cho quê nhà Đức Thọ .

Làng hến ở Trường Sơn ( Đức Thọ ) – một làng nghề truyền thống lịch sử gắn bó truyền kiếp với dòng sông La. Ảnh : Đức ThiệnSông La, như tác giả Minh Khanh đã viết : “ Sông dài bao khúc sông ơi / Sông hẳn còn in bóng người thuở trước ”, ngày này, hai bên bờ sông La, hòa mình giữa những làng mạc, xóm thôn còn rất nhiều những di tích lịch sử văn hóa truyền thống, lịch sử vẻ vang gắn với những danh nhân nổi tiếng. Đó là đền thờ Nguyễn Biểu ( Yên Hồ ) ; mộ và nhà thời thánh Phan Đình Phùng, Khu lưu niệm Trần Phú, nhà thời thánh Bùi Dương Lịch ( Tùng Ảnh ) … Cùng đó là nhiều di tích lịch sử văn hóa truyền thống gắn với nhiều tiến trình lịch sử vẻ vang như : Chùa Am ( Đức Hòa ), đền thờ Ngô Thị Ngọc Dao ( Đức Thịnh ), chùa Vền ( Đức Tùng ), chùa Đá ( Tùng Ảnh ) …Khi viết về sông La, nhà nghiên cứu Võ Hồng Huy từng nhìn nhận : “ Dọc hai bên sông, những di tích lịch sử lịch sử vẻ vang cùng với thắng cảnh vạn vật thiên nhiên kỳ vỹ, duyên dáng, hòa quyện, xen kẽ, tạo nên một vùng văn hóa truyền thống du lịch đa dạng chủng loại, rực rỡ, không phải nơi nào cũng dễ có được ”. Thật vậy, sông La tiềm ẩn rất nhiều tiềm năng du lịch thưởng thức, mày mò. Chỉ cần một vài du thuyền xuôi dòng với “ đặc sản nổi tiếng ” dân ca ví, giặm, hành khách hoàn toàn có thể chiêm ngưỡng và thưởng thức vẻ đẹp của sông núi, hoàn toàn có thể mày mò, cảm nhận những giá trị văn hóa truyền thống, lịch sử dân tộc từ những di tích lịch sử văn hóa truyền thống, lịch sử dân tộc trên những làng quê, hoàn toàn có thể thưởng thức, chiêm ngưỡng và thưởng thức đặc sản nổi tiếng hến sông La … Tiếc rằng, Đức Thọ chưa đặt tiềm năng và kế hoạch để khai thác tiềm năng ấy .

Đôi bờ sông La. Ảnh: Huy Tùng

Bài : Anh HoàiẢnh : PV – CTVVideo và Thiết kế : Huy Tùng

Source: https://mix166.vn
Category: Hỏi Đáp