Đã đến lúc chọn lọc đầu tư FDI

Các chuyên gia kinh tế cho rằng việc chọn lọc đầu tư FDI cần làm sớm để khắc phục nghịch lý doanh nghiệp FDI vừa mở rộng đầu tư kinh doanh, vừa báo lỗ để trốn thuế cũng như khắc phục những hạn chế hiện tại. Đó là những hạn chế nào và khắc phục ra sao?

Doanh thu tăng ngàn tỉ vẫn báo lỗ

Báo cáo tổng hợp, phân tích báo cáo tài chính năm 2020 của hơn 25.100 doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (FDI) đến từ 30 quốc gia, vùng lãnh thổ đang đầu tư kinh doanh tại Việt Nam vừa được Bộ Tài chính gửi tới Thủ tướng ghi nhận hơn 14.100 doanh nghiệp FDI khai báo lỗ, chiếm 56% tổng số doanh nghiệp. Tổng số lỗ của các doanh nghiệp lên tới 151.000 tỉ đồng.

Trong khi đó, tổng tài sản của những doanh nghiệp khai báo lỗ này vẫn đạt khoảng chừng 2,47 triệu tỉ đồng, tăng 22 % so với năm 2019. Doanh thu của những doanh nghiệp FDI đang báo lỗ trong năm 2020 đạt 1,07 triệu tỉ đồng, tăng 27 % so với cùng kỳ năm trước .Lũy kế đến hết năm 2020, có hơn 16.100 doanh nghiệp FDI báo lỗ trong báo cáo giải trình kinh tế tài chính gửi tới sở kinh tế tài chính những địa phương, chiếm khoảng chừng 64 % doanh nghiệp khai báo .Tổng giá trị lỗ lũy kế của những doanh nghiệp FDI đến hết năm 2020 lên tới hơn 623.000 tỉ đồng, bằng 44 % vốn đầu tư của những doanh nghiệp. Số doanh nghiệp FDI báo lỗ mất vốn là 4.520 doanh nghiệp, chiếm 16,88 % tổng số doanh nghiệp đang đầu tư kinh doanh thương mại tại Nước Ta có báo cáo giải trình .Trong số này có 2 doanh nghiệp FDI kinh doanh thương mại trong nghành viễn thông, ứng dụng có lệch giá tăng ngàn tỉ đồng trong năm 2020 nhưng vẫn báo lỗ là Công ty CP Airpay và Công ty TNHH Shopee .Trong đó, lệch giá của Công ty Airpay đạt 4.555 tỉ đồng, Công ty Shopee đạt 2.329 tỉ đồng, tổng tài sản của 2 doanh nghiệp này tại Nước Ta cũng ghi nhận tăng lần lượt 1.201 tỉ đồng và 1.782 tỉ đồng .Đây là 2 doanh nghiệp FDI có quy mô vốn đầu tư lớn, lệch giá tăng mạnh, có sự lan rộng ra về đầu tư nhưng vẫn báo lỗ, trong đó Công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn Shopee báo lỗ mất vốn. Trong năm 2020, Công ty TNHH Shopee nộp ngân sách 67,86 tỉ đồng, Công ty Airpay nộp ngân sách 48 tỉ đồng .Xét theo vương quốc, vùng chủ quyền lãnh thổ thì những nhà đầu tư FDI đến từ châu Âu có chỉ số doanh thu trên vốn cao nhất, trong đó những doanh nghiệp Hà Lan đứng vị trí số 1 về doanh thu .Các vương quốc châu Á như Nước Hàn, Nhật Bản dù đứng vị trí số 1 về số doanh nghiệp, số vốn đầu tư FDI nhưng nếu xét về doanh thu kinh doanh thương mại tại Nước Ta thì không cao bằng .Điều này đồng nghĩa tương quan với việc những nhà đầu tư FDI châu Âu nộp thuế cao hơn những nhà đầu tư đến từ châu Á nếu xét trên cùng một suất vốn đầu tư .Xét riêng trong khu vực châu Á thì những doanh nghiệp FDI từ Nhật Bản có doanh thu kinh doanh thương mại trên vốn đầu tư cao hơn, đóng thuế nhiều hơn doanh nghiệp FDI đến từ Nước Hàn. Hai vùng chủ quyền lãnh thổ Hong Kong, Đài Loan có số lượng doanh nghiệp đầu tư vào Nước Ta nhiều nhưng doanh thu kinh doanh thương mại trên vốn đầu tư thấp .Tổ hợp sản xuất của nhà đầu tư LG tại TP Hải Phòng Đất Cảng – Ảnh : NAM TRẦN

Công nghệ trung bình

Đánh giá về hiệu suất cao đầu tư FDI thời hạn qua, Bộ Kế hoạch và đầu tư nhận định và đánh giá vốn FDI là nguồn vốn quan trọng để tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội, thôi thúc chuyển dời cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính, lan rộng ra thị trường xuất khẩu, tạo việc làm, thôi thúc chuyển giao công nghệ tiên tiến, tăng nguồn thu cho ngân sách .Tuy nhiên, trong tờ trình Thủ tướng về việc kiến thiết xây dựng bộ tiêu chuẩn về lôi cuốn đầu tư FDI có tinh lọc mới gần đây, bộ này đã chỉ ra hàng loạt hạn chế .Theo đó, hiệu suất cao sử dụng đất của nhiều dự án Bất Động Sản FDI chưa cao, suất đầu tư trên 1 ha đất trong nghành nghề dịch vụ chế biến, sản xuất trung bình chỉ đạt 3,7 triệu USD / ha. Một số địa phương như TP.HN, TP. Hồ Chí Minh, TP Bắc Ninh, TP. Hải Phòng, Vĩnh Phúc có suất vốn đầu tư FDI trung bình lớn hơn, đạt từ 8 – 10 triệu USD / ha đất .Các dự án Bất Động Sản đầu tư FDI lúc bấy giờ hầu hết là dự án Bất Động Sản đầu tư quy mô nhỏ. Tính đến hết tháng 12-2021, cả nước có 52 dự án Bất Động Sản đầu tư FDI có vốn đầu tư trên 1 tỉ USD, 31 dự án Bất Động Sản FDI có vốn đầu tư 0,5 – 1 tỉ USD, 517 dự án Bất Động Sản FDI có vốn đầu tư 100 – 500 triệu USD, 654 dự án Bất Động Sản FDI có vốn đầu tư 50 – 100 triệu USD.Còn lại hàng chục ngàn dự án Bất Động Sản FDI lúc bấy giờ có vốn đầu tư dưới 50 triệu USD, chiếm 96,4 % tổng số dự án Bất Động Sản FDI và 28,94 % tổng vốn đầu tư .Bộ Kế hoạch và đầu tư cũng cho biết công nghệ tiên tiến sử dụng tại những doanh nghiệp FDI lúc bấy giờ không quá tiêu biểu vượt trội so với doanh nghiệp trong nước. Máy móc, thiết bị và dây chuyền sản xuất sản xuất hầu hết ở mức độ văn minh trung bình trong khu vực .Công nhân thao tác trong Nhà máy Samsung Electronics Nước Ta Thái Nguyên – Ảnh : NAM TRẦNKết quả khảo sát diện hẹp của Bộ Khoa học và công nghệ tiên tiến tại một số ít khu công nghiệp trên cả nước cho thấy số doanh nghiệp FDI có công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển, tân tiến rất thấp, chỉ khoảng chừng 5 % .Các dự án Bất Động Sản FDI tại Nước Ta lúc bấy giờ hầu hết có công nghệ tiên tiến ở mức trung bình, khoảng chừng 80 % số doanh nghiệp, trong đó từ 30 – 40 % sử dụng công nghệ tiên tiến nguồn gốc Trung Quốc. Số doanh nghiệp FDI sử dụng công nghệ tiên tiến lỗi thời lúc bấy giờ chiếm khoảng chừng 15 %, dẫn tới rủi ro tiềm ẩn, thử thách về tiêu tốn nguồn năng lượng, hết sạch tài nguyên .Bên cạnh đó, có 85 % số doanh nghiệp FDI có 100 % vốn quốc tế, điều này đã hạn chế đáng kể năng lực chuyển giao, lan tỏa công nghệ tiên tiến từ khu vực doanh nghiệp FDI sang khu vực doanh nghiệp trong nước .Các dự án Bất Động Sản FDI đang tập trung chuyên sâu vào 1 số ít quy trình trong những ngành sử dụng nhiều lao động như gia công dệt may, da giày, chế biến gỗ, lắp ráp điện tử, ôtô, xe máy và 1 số ít ngành chế biến thực phẩm .Phần lớn phụ tùng, nguyên vật liệu nguồn vào và dịch vụ đi kèm cho sản xuất của khu vực FDI được nhập khẩu. Tỉ lệ nhập khẩu / xuất khẩu của khu vực doanh nghiệp FDI là 81,5 % vào năm 2017. Các doanh nghiệp FDI sản xuất điện tử, điện thoại cảm ứng và linh phụ kiện đang nhập khẩu 89 % linh phụ kiện, nguyên vật liệu từ bên ngoài .Tỉ lệ nội địa hóa của những doanh nghiệp FDI đang hoạt động giải trí tại Nước Ta lúc bấy giờ rất thấp, chỉ đạt từ 20 – 25 % .Một số ngành, nghành nghề dịch vụ doanh nghiệp FDI đang hoạt động giải trí có tỉ lệ nội địa hóa cao là dệt may, da giày đạt 40 – 45 %, điện tử gia dụng đạt 30 – 35 %, thiết bị đồng nhất đạt 30 – 40 %, lắp ráp ôtô tải đạt 55 %, ôtô khách và ôtô chuyên được dùng đạt 40 %, công nghệ thông tin và điện tử viễn thông đạt 15 % .Theo Tổ chức Xúc tiến mậu dịch Nhật Bản ( JETRO ), tỉ lệ nội địa hóa của doanh nghiệp Nhật Bản tại Nước Ta đạt 36,3 %, trong khi ở Vương Quốc của nụ cười đạt 60 %, Trung Quốc đạt khoảng chừng 70 % .Đồ họa : T.ĐẠT

408 tỉ USD

Tính đến cuối năm 2021, Nước Ta lôi cuốn được 408 tỉ USD vốn ĐK đầu tư FDI, đứng thứ 18 quốc tế, thứ 2 Asean về lôi cuốn FDI, sau Indonesia .Hiện tại, điều quan trọng không phải là lôi cuốn được thêm nhiều vốn FDI, quan trọng là phải lôi cuốn được vốn đầu tư FDI chất lượng cao. Có 2 nghành nghề dịch vụ cần tăng cường lôi cuốn đầu tư FDI thời hạn tới là công nghiệp chế biến, sản xuất và dịch vụ .

7 tiêu chí chọn lọc đầu tư FDI thời gian tới

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết từ thực tiễn lôi cuốn đầu tư FDI thời hạn qua, Bộ Kế hoạch và đầu tư đang trình Thủ tướng 7 tiêu chuẩn để tinh lọc đầu tư FDI thời hạn tới. Đó là :- Suất vốn đầu tư / ha đất .- Số lao động tại mỗi dự án Bất Động Sản đầu tư .- Hàm lượng công nghệ cao của dự án Bất Động Sản .- Cam kết chuyển giao công nghệ tiên tiến của nhà đầu tư .- Khả năng link với khu vực doanh nghiệp trong nước .

– Bảo vệ môi trường.

– Đảm bảo quốc phòng bảo mật an ninh .

Báo lỗ nhiều lần nhưng vẫn mở rộng đầu tư là bất thường

Nhân viên Shopee sẵn sàng chuẩn bị giao hàng cho khách tại kho trên đường Nguyễn Tất Thành, Q. 4, TP Hồ Chí Minh – Ảnh : TỰ TRUNGTheo ông Nguyễn Văn Toàn – phó chủ tịch Thương Hội Doanh nghiệp đầu tư quốc tế, những doanh nghiệp FDI báo lỗ nhiều lần nhưng vẫn tăng vốn, lan rộng ra đầu tư là không bình thường, cần kiểm tra, giám sát nếu phát hiện sai phạm khai lỗ giả để trốn thuế cần giải quyết và xử lý nghiêm và không được cho phép họ liên tục lan rộng ra đầu tư tại Nước Ta nữa .Khi phát hiện doanh nghiệp FDI ” lỗ giả lãi thật ” cần giải quyết và xử lý nghiêm. Bên cạnh đó, cần giám sát chặt dự án Bất Động Sản đầu tư FDI có tiền sử nhiều lần báo lỗ, doanh nghiệp nào nhiều lần báo lỗ liên tục cần phải kiểm tra ngay. Không thể để thực trạng nhà đầu tư đến kinh doanh thương mại có lãi nhưng không chịu nộp thuế .” Trường hợp Shopee lệch giá nhiều ngàn tỉ nhưng vẫn báo lỗ cần kiểm tra, làm rõ xem họ có lỗ thật không “, ông Toàn đề xuất kiến nghị. Ông Toàn cũng cho biết những doanh nghiệp FDI của Nhật Bản khi đến đầu tư tại Nước Ta thì 3 năm đầu thường lỗ, hết năm thứ 3 dự án Bất Động Sản mới vào điểm hòa vốn, từ năm thứ 4 thường họ kinh doanh thương mại có lãi .Câu chuyện hàng chục ngàn doanh nghiệp FDI báo lỗ theo những chuyên viên có hai trường hợp, thứ nhất là những doanh nghiệp FDI lỗ thật, trường hợp còn lại là những doanh nghiệp chuyển lãi thành lỗ, có hành vi chuyển giá trải qua hoạt động giải trí kinh doanh thương mại nội khối .Về nguyên tắc, doanh nghiệp thua lỗ thì phải phá sản. Thế nên doanh nghiệp FDI lệch giá ngàn tỉ đồng, liên tục lan rộng ra sản xuất nhưng lại báo lỗ là nghịch lý .Ông PhẠm Đức Hiếu ( ủy viên thường vụ Ủy ban Kinh tế của Quốc hội )

Ông Phạm Hùng Tiến, phó giám đốc và quản trị dự án Bất Động Sản Viện Friedrich Naumann Foundation tại Nước Ta ( FNF ), san sẻ khi những doanh nghiệp FDI báo lỗ thường đằng sau họ có những công ty luật chuyên về mảng kinh tế tài chính tư vấn, nắm được những kẽ hở lao lý để khai thác .Chuyển giá không chỉ có ở Nước Ta mà những công ty công nghệ tiên tiến quản lý và vận hành trên nền tảng trực tuyến thì ở châu Âu cũng có hiện tượng kỳ lạ chuyển giá và họ đã từng xử phạt Facebook, Google. Với Shopee, trước mắt cần qua tiếp thị quảng cáo để người dân hiểu được cách làm ăn của doanh nghiệp, để người Việt hiểu và lựa chọn dịch vụ của họ .Theo ông Tiến, thực trạng hàng chục ngàn doanh nghiệp FDI báo lỗ không có gì lạ, nhiều năm nay câu truyện chuyển giá, lỗ giả lãi thật của doanh nghiệp FDI đã được đặt ra .Tuy nhiên, để hạn chế hành vi chuyển giá thì ngay từ khâu lựa chọn, cấp ghi nhận đầu tư dự án Bất Động Sản FDI những địa phương cần nắm được mục tiêu, năng lực, lịch sử dân tộc, cách quản trị doanh nghiệp của nhà đầu tư .

B.N.

Muốn có nhà đầu tư tốt, cần tiêu chí rõ ràng

Trong đó, một số ít chuyên viên kinh tế tài chính cho rằng xu thế chung trong lôi cuốn đầu tư FDI thời hạn tới là phải tiết kiệm ngân sách và chi phí đất đai, nguồn năng lượng và ít thâm dụng lao động .Để đánh giá và thẩm định tốt toàn bộ những dự án Bất Động Sản đầu tư FDI, trước khi cấp phép, những cơ quan quản trị đầu tư cần thuê những tổ chức triển khai trung gian có trình độ bên ngoài, những hãng luật … để tư vấn, tương hỗ thẩm định và đánh giá, nhìn nhận công nghệ tiên tiến, hiệu suất cao dự án Bất Động Sản .Ông PHẠM HÙNG TIẾN

Chọn theo lĩnh vực, địa bàn

Ông Phạm Hùng Tiến, phó giám đốc và quản trị dự án Bất Động Sản Viện Friedrich Naumann Foundation tại Nước Ta ( FNF ), thẳng thắn cho rằng một trong cái khó của lôi cuốn đầu tư FDI lúc bấy giờ là nghành nghề dịch vụ lôi cuốn đầu tư quá rộng nên khó trấn áp tốt chất lượng những dự án Bất Động Sản .Thực tế có những dự án Bất Động Sản công nghệ cao như Samsung nhưng cũng có những dự án Bất Động Sản công nghệ tiên tiến thấp như dệt nhuộm, nên có nhiều khó khăn vất vả trong thẩm định và đánh giá dự án Bất Động Sản trước khi cấp phép .Câu chuyện này ở những nước thì họ đều chọn những nghành đơn cử thường là công nghệ cao, trong nước chưa tăng trưởng để lôi cuốn đầu tư, như vậy họ trấn áp công nghệ tiên tiến dự án Bất Động Sản dễ hơn .Để cải tổ chất lượng đầu tư FDI thời hạn tới, một số ít chuyên viên kinh tế tài chính cho rằng cần làm tốt công tác làm việc xu thế lôi cuốn đầu tư theo địa phận .Ví dụ những tỉnh như TP Bắc Ninh, Thái Nguyên là thủ phủ sản xuất của Samsung thì chỉ nên tập trung chuyên sâu lôi cuốn đầu tư FDI vào nghành chuyên biệt như điện tử, điện thoại cảm ứng và linh phụ kiện điện tử để Giao hàng cho hai chuỗi đáp ứng sản xuất này .Ông Nguyễn Văn Toàn, phó chủ tịch Thương Hội Doanh nghiệp đầu tư quốc tế, cũng cho biết từ lâu hiệp hội đã yêu cầu thiết kế xây dựng bộ tiêu chuẩn tinh lọc đầu tư FDI, có bộ tiêu chuẩn này mới phát huy được cái tích cực, hạn chế xấu đi của đầu tư FDI.Bộ tiêu chuẩn tinh lọc cần kiến thiết xây dựng theo hướng ưu tiên lôi cuốn đầu tư theo Lever khác nhau, khuynh hướng lôi cuốn đầu tư FDI theo vùng, dựa trên thế mạnh những địa phương .Nhân viên thao tác ở doanh nghiệp FDI Intel Nước Ta tại Khu công nghệ cao, TP Quận Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh – Ảnh : TỰ TRUNG

Chú ý tiết kiệm tài nguyên, năng lượng

Theo ông Toàn, trước đây tất cả chúng ta thừa lao động nên lôi cuốn FDI để có việc làm, có vốn tăng trưởng kinh tế tài chính .Ở tiến trình lúc bấy giờ không thừa lao động, vốn không quá thiếu, đất đai tăng trưởng công nghiệp ngày càng hẹp hơn, những yếu tố ô nhiễm thiên nhiên và môi trường, tiêu tốn nhiều nguồn năng lượng nổi lên, buộc tất cả chúng ta phải có tiêu chuẩn tinh lọc đầu tư FDI .Ông Toàn cũng cho rằng phải biến hóa, tinh lọc đầu tư kỹ càng để doanh nghiệp FDI đến Nước Ta làm ăn kinh doanh thương mại đổi khác theo. Việt Nam không hề là vương quốc lỗi thời để những nhà đầu tư FDI đến xả rác mãi được .Cần một bộ tiêu chuẩn tinh lọc tốt để những dự án Bất Động Sản FDI đầu tư vào Nước Ta sử dụng ít tài nguyên đất đai, ít nguồn năng lượng hơn nhưng hiệu suất cao đầu tư cao hơn. ” Trong đó, bài toán nguồn năng lượng là yếu tố sống còn của nhiều vương quốc nên nếu tất cả chúng ta lôi cuốn những dự án Bất Động Sản tiêu tốn nguồn năng lượng lớn thì sẽ thiệt thòi “, ông Toàn nói .Theo ông Toàn, nhiều doanh nghiệp FDI ý thức rất rõ yếu tố bảo vệ thiên nhiên và môi trường, ví dụ điển hình những doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư tại Khu công nghiệp Thăng Long ( TP.HN ), họ tuân thủ những tiêu chuẩn khắt khe về thiên nhiên và môi trường khắc nghiệt. Tất nhiên, thời hạn qua do tất cả chúng ta chưa tinh lọc tốt nên những doanh nghiệp FDI tận dụng những lao lý về môi trường tự nhiên lỏng lẻo, gây ô nhiễm môi trường tự nhiên .” Tôi nhớ sau sự cố Vedan xả thải trên sông Đồng Nai, sau khi báo chí truyền thông lên tiếng, những cơ quan chức năng vào cuộc thì đến nay họ đã tuân thủ khắt khe những pháp luật về môi trường tự nhiên .Vì vậy, việc phát hành tiêu chuẩn về môi trường tự nhiên trong tinh lọc FDI thực sự thiết yếu, nó giúp cho doanh nghiệp FDI thuận tiện tuân thủ, xã hội giám sát thuận tiện hơn “, ông Toàn san sẻ .

Công nghệ không thể lạc hậu

Ông Phạm Hùng Tiến nêu cùng một nhà đầu tư nhưng khi họ đến Mỹ, EU, Nhật Bản thì đầu tư sử dụng công nghệ tiên tiến, quy mô link khác, tuy nhiên khi đến Nước Ta đầu tư họ mang tới công nghệ tiên tiến, dây chuyền sản xuất khác. Trong đó có nhiều ” tiến trình ” chỉ mua thô, tạm nhập, tái xuất. Vì thế cần những tiêu chuẩn tinh lọc FDI khắc nghiệt hơn để nâng cao hiệu suất cao đầu tư .

Cho nên trước khi cấp phép dự án FDI cơ quan chức năng cần thẩm định kỹ hồ sơ dự án để biết được máy móc, công nghệ, dây chuyền, mặt hàng sản xuất họ sẽ đưa vào Việt Nam là gì. “Điều này cũng cần đưa vào bộ tiêu chí chọn lọc FDI thời gian tới để địa phương dễ dàng thực hiện”, ông Tiến đề xuất.

Đây là quan điểm của 1 số ít chuyên viên san sẻ cùng Tuổi Trẻ khi đề cập việc Bộ Kế hoạch và đầu tư đang trình Thủ tướng 7 tiêu chuẩn tinh lọc nhà đầu tư FDI trong thời hạn tới .

Vì sao quá nửa số doanh nghiệp FDI đầu tư tại Việt Nam báo lỗ? TTO – Trong năm kinh tế tài chính 2020, có hơn 14.100 doanh nghiệp FDI, chiếm 56 % tổng số doanh nghiệp FDI đang đầu tư kinh doanh thương mại tại Nước Ta báo lỗ. Đáng quan tâm, có những doanh nghiệp FDI được cho là kinh doanh thương mại thuận tiện vẫn báo lỗ.

Source: https://mix166.vn
Category: Đầu Tư