Ý Yên – Wikipedia tiếng Việt

Ý Yên là một huyện nằm ở phía tây tỉnh Nam Định, Việt Nam.[2][3]

Huyện Ý Yên nằm ở phía tây của tỉnh Nam Định, huyện lỵ của huyện là thị xã Lâm, cách thành phố Nam Định 27 km về phía tây, cách TT Thành Phố Hà Nội TP.HN 117 km, có vị trí địa lý :
Dân số năm 2009 là 247.718 người. 10 % dân số theo đạo Thiên Chúa .

Cầu Nam Bình nối Nam Định – Ninh Bình nhìn từ cảng Ninh Phúc

Ý Yên có đường cao tốc Cầu Giẽ – Tỉnh Ninh Bình đi qua những xã phía Tây của huyện, có đường tàu Bắc-Nam đi qua và có những tuyến quốc lộ như quốc lộ 10, quốc lộ 38B, quốc lộ 37B, quốc lộ 37C. Trên tuyến quốc lộ 37B có phà Đống Cao tiếp nối hai huyện Nghĩa Hưng và Ý Yên. Quốc lộ 37C nối từ Hưng Thi ( Lạc Thủy ) qua Nho Quan, Gia Viễn ( Tỉnh Ninh Bình ) tới Quốc lộ 37B tại xã Ninh Cường. Trong huyện còn có những tuyến tỉnh lộ như 484 ( Đường 64 cũ ) ; tỉnh lộ 485 ( Đường 57 cũ ) ; tỉnh lộ 486 ( Đường 12 cũ ) .Ý Yên có sông Đáy, sông Đào hay còn gọi là sông Nam Định và sông Chanh chảy qua, tạo nên những tuyến giao thông vận tải thủy quan trọng .
Đình làng La Xuyên, nơi sản xuất hàng gỗ chạm khắc mỹ thuật

  • Làng nghề đúc đồng Vạn Điểm (thị trấn Lâm)
  • Làng cơ khí đúc và làm trống cổ truyền Tống Xá (thị trấn Lâm)
  • Làng điêu khắc đồ gỗ mỹ nghệ Ninh Xá (Yên Ninh)
  • Làng nghề điêu khắc gỗ La Xuyên (Yên Ninh)
  • Làng nghề điêu khắc gỗ Lũ Phong (Yên Ninh)
  • Làng nghề điêu khắc gỗ Trịnh Xá (Yên Ninh)
  • Làng nghề Sơn mài Cát Đằng (Yên Tiến)
  • Làng nghề sản xuất hàng mỹ nghệ, tre nứa Thượng Thôn (Yên Tiến)
  • Làng nghề mây tre đan Đồng Lạc (Yên Thắng)
  • Làng nghề làm nón thôn Nhuộng (Yên Trung)
  • Làng nghề xây dựng Phúc Chỉ (Yên Thắng)
  • Làng nghề xây dựng Yên Cường
  • Làng nghề mộc chạm khắc Tân Ninh (thị trấn Lâm)
  • Làng nghề xây dựng dựng Yên Phong
  • Nghề sản xuất vật liệu xây dựng Đồng Cách (Yên Phong)
  • Nghề chế biến thực phẩm Thiện Mỹ (Yên Mỹ)
  • Làng nghề nấu rượu Làng Đuồi (Yên Phú)
  • Làng nghề đan nón Mạc Sơn (Yên Trung)
  • Nghề thêu ren ở xã (Yên Trung)
  • Làng nghề mộc chạm khắc Đằng Động (Yên Hồng)
  • Làng nghề đan băng giang Yên Đồng
  • Làng nghề may Vĩnh Trị (Yên Trị).

Huyện Ý Yên có 31 đơn vị chức năng hành chính cấp xã thường trực, gồm có thị xã Lâm ( huyện lỵ ) và 30 xã : Yên Bằng, Yên Bình, Yên Chính, Yên Cường, Yên Dương, Yên Đồng, Yên Hồng, Yên Hưng, Yên Khang, Yên Khánh, Yên Lộc, Yên Lợi, Yên Lương, Yên Minh, Yên Mỹ, Yên Nghĩa, Yên Nhân, Yên Ninh, Yên Phong, Yên Phú, Yên Phúc, Yên Phương, Yên Quang, Yên Tân, Yên Thắng, Yên Thành, Yên Thọ, Yên Tiến, Yên Trị, Yên Trung .
Ý Yên vốn là một huyện truyền kiếp của tỉnh Nam Định .Trong kháng chiến chống Pháp, huyện Ý Yên cùng với những huyện Mỹ Lộc và Huyện Vụ Bản được nhập vào tỉnh Hà Nam .Năm 1957, huyện Ý Yên được sáp nhập trở lại vào tỉnh Nam Định .

Ngày 19 tháng 8 năm 1964, sáp nhập xóm Hữu Dụng thuộc xã Thanh Côi, huyện Vụ Bản vào xã Yên Mỹ, huyện Ý Yên.[4]

Ngày 21 tháng 4 năm 1965, hai tỉnh Nam Định và Hà Nam hợp nhất thành tỉnh Nam Hà, huyện Ý Yên thuộc tỉnh Nam Hà .Ngày 27 tháng 12 năm 1975, hai tỉnh Nam Hà và Tỉnh Ninh Bình hợp nhất thành tỉnh Hà Nam Ninh, huyện Ý Yên thuộc tỉnh Hà Nam Ninh, gồm 31 xã : Yên Bằng, Yên Bình, Yên Chính, Yên Cường, Yên Đồng, Yên Dương, Yên Hồng, Yên Hưng, Yên Khang, Yên Khánh, Yên Lộc, Yên Lợi, Yên Lương, Yên Minh, Yên Mỹ, Yên Nghĩa, Yên Nhân, Yên Ninh, Yên Phong, Yên Phú, Yên Phúc, Yên Phương, Yên Quang, Yên Tân, Yên Thắng, Yên Thành, Yên Thọ, Yên Tiến, Yên Trị, Yên Trung, Yên Xá .Ngày 1 tháng 4 năm 1986, xây dựng thị xã Lâm, thị xã huyện lỵ huyện Ý Yên trên cơ sở 416,04 ha diện tích quy hoạnh tự nhiên của xã Yên Xá ; 30,37 ha diện tích quy hoạnh tự nhiên của xã Yên Ninh ; 24,50 ha diện tích quy hoạnh tự nhiên của xã Yên Tiến và 4,27 ha diện tích quy hoạnh tự nhiên của xã Yên Hồng .Ngày 12 tháng 8 năm 1991, tái lập tỉnh Nam Hà từ tỉnh Hà Nam Ninh cũ, huyện Ý Yên trở lại thuộc tỉnh Nam Hà .Ngày 6 tháng 11 năm 1996, tái lập tỉnh Nam Định từ tỉnh Nam Hà cũ, huyện Ý Yên trở lại thuộc tỉnh Nam Định .Ngày 1 tháng 2 năm 2020, sáp nhập xã Yên Xá vào thị xã Lâm. [ 5 ]Huyện Ý Yên có 1 thị xã và 30 xã như lúc bấy giờ .

Trong kháng chiến chống Thực dân Pháp, Ý Yên đã lừng danh với các chiến công vang dội như: trận Đê Đáy, Cao Bồ, Vũ Dương, An Cừ, La Ngạn, Vọng Doanh, Đông Duy, Đống Cao… đồng thời là hậu phương vững chắc cung cấp sức người, sức của cho cuộc kháng chiến chống Mĩ. Với những thành tích đó, năm 2000 huyện Ý Yên được Nhà nước phong tặng Danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang. Huyện Ý Yên có nhiều xã được phong tặng danh hiệu Anh hùng như: xã Yên Dương, xã Yên Quang… 6 Anh hùng LLVT, 2 Anh hùng lao động, và 182 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng.Là quê hương tiền bối cách mạng, thầy giáo Tống Văn Trân.

Hai cây gạo hơn 200 tuổi tại cổng làng Đống Cao, Yên Lộc

Nhân vật nổi tiếng[sửa|sửa mã nguồn]

Xổ số miền Bắc