Bảng xếp hạng âm nhạc: Thuận theo thời

Công nghệ số đã ảnh hưởng không nhỏ đến thói quen nghe nhạc của khán giả Việt Nam gần chục năm qua và hôm nay nhạc số đã ở ngôi vị thống trị phương thức nghe nhạc phổ biến nhất; không riêng ở chúng ta mà trên toàn thế giới. Trước những thay đổi ấy, các bảng xếp hạng (BXH) âm nhạc cũng phải chọn lựa: Cải tiến hay là chết!

Thuở khai sinh BXH nhạc Việt

Từ những năm 90, thị trường âm nhạc Việt Nam bắt đầu xuất hiện một số BXH nhằm cập nhật tình hình âm nhạc chung trong thời điểm đó. Ngày 7/9/1997 được xem là dấu mốc quan trọng khai sinh BXH âm nhạc đầu tiên của Việt Nam: BXH Top Ten Làn Sóng Xanh ra đời, tạo ra một làn sóng hâm mộ cuồng nhiệt khắp Việt Nam, mở đầu một chu kì mới của âm nhạc Việt Nam với hàng loạt ngôi sao nhạc nhẹ: Lam Trường, Phương Thanh, Mỹ Linh, Thanh Lam, Hồng Nhung hay Mỹ Tâm sau này. Trong thời hoàng kim của mình, Làn Sóng Xanh luôn được giới truyền thông lẫn nhà sản xuất băng đĩa coi là bảng đo nhiệt độ các ca khúc và các ca sĩ đang được yêu thích nhất. 

Mỹ Tâm và Đàm Vĩnh Hưng đoạt giải gương mặt của năm trong chương trình Làn Sóng Xanh 2011

Năm năm sau đó, trong khi BXH Làn Sóng Xanh có những quy định, cách thức không còn phù hợp, VTV nhanh chóng chớp thời cơ cho ra đời BXH theo format nước ngoài đang rất được ưa chuộng: VTV- Bài hát tôi yêu. Thế nhưng, họ có phần hơi vội vã khi nền công nghiệp âm nhạc video clip Việt Nam thời bấy giờ vẫn còn quá non nớt để có những sản phẩm thực sự ấn tượng. 

Thời kì “nhạc số” lên ngôi

Trong một thời gian dài đầu những năm 2000, nhạc Việt bế tắc trong những bản nhạc ngoại lời Việt, hay những ca khúc sáo rỗng về ca từ, ủy mị sướt mướt, lụy tình về nội dung theo kiểu như “em không biết mất anh em sống sao”. Đó cũng là khoảng thời gian nhạc số phát triển như vũ bão, làm thay đổi thói quen nghe nhạc của đại bộ phận khán giả, đặc biệt là giới trẻ. Đến lượt mình, các BXH âm nhạc trực tuyến đã góp phần giới thiệu một loạt ca sĩ trẻ có bề ngoài ưa nhìn, vũ đạo khá cùng những sáng tác dễ “bắt tai”. Tuy nhiên, các BXH trực tuyến hầu như đều căn cứ trên con số định lượng lượt nghe, xem, số lượng người yêu thích và tải về để xếp hạng các ca khúc. Các trang nhạc tự hào vào tính khách quan, công bằng của BXH nhạc số mình sở hữu. Tuy nhiên, cách định lượng như vậy có phần “hơi ảo” và bao quát quá rộng. 

Những ca sỹ trong top Bảng Xếp Hạng Âm Nhạc của trang nhạc lớn nhất hiện nay Zing MP3

Kênh radio XoneFM ra đời năm 2005 nối bước người anh cả Làn Sóng Xanh đã phần nào tạo nên một “làn sóng” nhỏ cho các thính giả yêu nhạc, được cải tiến nhiều để hạn chế các yếu điểm của các BXH trực tuyến. Tuy nhiên, BXH XoneFM còn quá mới, độ phủ sóng chưa rộng, chưa tạo được nhiều hiệu ứng cho toàn thị trường.

Cuộc chạy đua về số lượng, thị hiếu âm nhạc theo trào lưu

Nhưng mặt trái là, chính cách thức bình chọn thiên về số lượng, lượt nghe lượt xem được đo đếm như thước đo độ thành công của ca sĩ và bài hát đã làm dấy lên những cuộc “đua view” không ngừng nghỉ. Không khác những nghi vấn về độ xác thực thư bình chọn gửi đến BXH Làn Sóng Xanh một thập niên trước, hầu hết các trang nhạc số đều đối diện với tình trạng bị thao túng bởi các FC ca sĩ hơn là đề cao những ca khúc chất lượng về chuyên môn, ý nghĩ về nội dung nhưng không dễ nghe, không gây sốc hay không được truyền thông rầm rộ.

Các nhà chuyên môn lo ngại rằng, những “hàn thử biểu” âm nhạc hiện đại này chưa thể “đo” được độ “nóng” của thị trường âm nhạc, mà đôi khi còn vô tình cổ súy cho thói quen nghe nhạc theo trào lưu và thụ động. Chính thói quen này đã tạo cơ hội cho một thể loại âm nhạc “dễ dãi”, và nhiều “thảm họa Vpop” có chốn có nơi để trú ngụ. Bao nhiêu người chịu khó chủ động lắng nghe để thấu hiếu vẻ đẹp ngôn từ cùng thông điệp bài hát, khi xu hướng những lời bài hát trống rỗng, gượng ép và vô nghĩa đang trở nên đại trà hiện nay cứ thấm nhuần vào đời sống tinh thần của người nghe nhạc?

Và mơ ước của YAN VPOP 20

YAN VPOP 20 mong muốn thể hiện chính xác xu hướng chọn lựa âm nhạc của khán giả, hạn chết tối thiểu các tác động khách quan lẫn chủ quan đến tính trung thực, chính xác của kết quả bình chọn. Đây là bảng xếp hạng các MV nhạc Việt do chính khán giả bình chọn trên hệ thống website: http://vpop20.yan.vn/Home/SongVote.aspx, được công bố 20 thứ hạng hàng tuần trên kênh truyền hình YANTV. Danh sách các ca khúc bình chọn xuất hiện trên website đã được tổng hòa và chắt lọc những ưu thế từ các BXH hiện tại như Làn Sóng Xanh/ XoneFM/ Zing/ NCT để tạo dựng nên 1 BXH uy tín và chất lượng. 

Thu Minh là nghệ sỹ danh dự của YAN VPOP 20

Khán giả có thể tham gia đề cử cho YAN VPOP 20 qua trang web www.yantv.vn/vpop20. Mỗi tuần chương trình sẽ mang đến cho người xem 20 ca khúc Việt Nam  đang được giới trẻ yêu thích nhất và 1 ca khúc đề cử, vào 21 giờ thứ Bảy trên YANTV. Ta có thể thấy rằng, ưu điểm của YAN VPOP 20 nằm ở khả năng kết nối cực kỳ chặt chẽ với cộng đồng yêu nhạc Việt khổng lồ tại Việt Nam.