2 KHÔNG GIAN VÀ THỜI GIAN TRẦN THUẬT – Tài liệu text

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http:www.lrc-tnu.edu.vn

42

[external_link offset=1]

Chương 2 KHÔNG GIAN VÀ THỜI GIAN TRẦN THUẬT

TRONG TRUYỆN NGẮN MA VĂN KHÁNG THỜI KỲ ĐỔI MỚI

2.1. Khái niệm không gian trần thuật và thời gian trần thuật 2.1.1. Không gian trần thuật

Không gian theo quan niệm của triết học, là phương thức tồn tại của vật chất. Khơng có vật thể nào, kể cả con người trong vũ trụ tồn tại ngồi khơng

gian. Điều này cũng có nghĩa là khơng thể tìm hiểu con người trong sự tách rời khơng gian mà nó tồn tại. Với ý nghĩa là một hình thức cho các hiện tượng

vật chất tồn tại, không gian mang tính khách quan. Nó có những đặc tính riêng không phụ thuộc và biến đổi theo ý muốn chủ quan của con người.

Không gian luôn là một trong những đối tượng mà con người khao khát chiếm lĩnh. Song, sự rộng lớn đến vơ cùng vơ tận của nó nhiều khi nằm ngoài

tầm tay của con người. Trong các tác phẩm tự sự, nhà văn sử dụng không gian như một

phương tiện thẩm mỹ để thể hiện nội dung tư tưởng của tác phẩm. Không gian trần thuật khơng còn là khơng gian khách quan nằm ngoài ý muốn chủ

quan của con người, không gian trần thuật là không gian được nhà văn lựa chọn sử dụng nhằm những dụng ý nhất định. Qua việc lựa chọn không gian

trần thuật, nhà văn có thể gửi gắm những ý nghĩa, thơng điệp nào đó góp phần tạo nên hiệu quả nghệ thuật cho tác phẩm.

Theo cuốn Từ điển thuật ngữ văn học: “không gian nghệ thuật gắn

với cảm thụ về lượng không gian nên mang tính chủ quan, ngồi khơng gian vật thể còn có không gian tâm tưởng” [6,tr.109].

Không gian trần thuật mang đậm tính chủ quan của người trần thuật, nó có tính độc lập với không gian vật chất địa lý. Do khơng gian trần thuật mang

tính chủ quan, thể hiện cái nhìn của người trần thuật và dụng ý của tác giả nên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http:www.lrc-tnu.edu.vn

43

trong khơng gian trần thuật, ngồi khơng gian vật chất còn có khơng gian tâm tưởng.

Ở góc độ thi pháp học, không gian trần thuật được đánh giá là một phương diện quan trọng. Nó là mơ hình khơng gian của thế giới nghệ thuật.

Sự đối lập hay liên hệ qua lại giữa các yếu tố không gian, sự lặp lại của những kiểu không gian trong tác phẩm được xem là những biểu hiện thể hiện giá trị

nghệ thuật của tác phẩm. Khi nghiên cứu tác phẩm tự sự, việc nghiên cứu không gian trần thuật được đặt ra như một yêu cầu không thể thiếu của q

trình nghiên cứu tác phẩm trong tính chỉnh thể.

[external_link_head]

[external_link offset=2]

2.1.2. Thời gian trần thuật

[external_footer]