Di tích Việt Nam – Wikipedia tiếng Việt

Di tích là dấu vết của quá khứ còn lưu lại trong lòng đất hoặc trên mặt đất có ý nghĩa về mặt văn hóa và lịch sử”[1]. Ở Việt Nam, 1 di tích khi đủ các điều kiện sẽ được công nhận theo thứ tự: di tích cấp tỉnh, di tích cấp quốc gia và di tích quốc gia đặc biệt. Tính đến năm 2020, Việt Nam có hơn 41.000 di tích, thắng cảnh trong đó có hơn 4.000 di tích được xếp hạng di tích quốc gia và hơn 9.000 di tích được xếp hạng cấp tỉnh.[2][3] Mật độ và số lượng di tích nhiều nhất ở 10 tỉnh vùng đồng bằng sông Hồng (chiếm 56% số di tích quốc gia và 46% tổng số di tích). Trong số di tích quốc gia có 112 di tích quốc gia đặc biệt và trong số đó có 8 di sản thế giới.

Phân loại di tích[sửa|sửa mã nguồn]

Căn cứ Điều 29 Luật di sản văn hóa truyền thống 2001 ( sửa đổi, bổ trợ năm 2009 ) [ 4 ], những di tích được phân loại như sau : [ 5 ]

Di tích lịch sử – văn hóa truyền thống[sửa|sửa mã nguồn]

Di tích lịch sử – văn hóa là công trình xây dựng, địa điểm và các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc công trình, địa điểm đó có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học. Di tích lịch sử – văn hóa phải có một trong các tiêu chí sau đây:

Năm 2010, di tích lịch sử chiếm 51.2 % số di tích được xếp hạng. Các di tích này không những có giá trị lịch sử và văn hóa truyền thống mà còn mang lại những giá trị lớn trên phương diện kinh tế tài chính, nhất là kinh tế tài chính du lịch .

Di tích kiến trúc thẩm mỹ và nghệ thuật[sửa|sửa mã nguồn]

Di tích kiến trúc nghệ thuật và thẩm mỹ là khu công trình kiến trúc thẩm mỹ và nghệ thuật, tổng thể và toàn diện kiến trúc đô thị và đô thị có giá trị tiêu biểu vượt trội trong những quy trình tiến độ tăng trưởng nghệ thuật và thẩm mỹ kiến trúc của dân tộc bản địa. Quần thể những khu công trình kiến trúc hoặc khu công trình kiến trúc đơn lẻ có giá trị tiêu biểu vượt trội về kiến trúc, thẩm mỹ và nghệ thuật của một hoặc nhiều quá trình lịch sử. Các di tích tiêu biểu vượt trội loại này như Chùa Bút Tháp, phố cổ Hội An, nhà thời thánh Phát Diệm, chùa Keo, đình Tây Đằng, Chùa Phật Tích .Năm 2010, di tích kiến trúc thẩm mỹ và nghệ thuật chiếm 44.2 % tổng số di tích được xếp hạng .

Di tích khảo cổ[sửa|sửa mã nguồn]

Di tích khảo cổ là những khu vực khảo cổ có giá trị điển hình nổi bật ghi lại những tiến trình tăng trưởng của những văn hoá khảo cổ. Các di tích tiêu biểu vượt trội thuộc loại này như Hoàng thành Thăng Long, hang Con Moong, di chỉ Đông Sơn, động Người Xưa, nhà thời thánh Mỹ SơnNăm 2010, di tích khảo cổ chiếm 1.3 % những di tích được xếp hạng .

Di tích thắng cảnh[sửa|sửa mã nguồn]

Di tích thắng cảnh ( danh lam thắng cảnh ) là cảnh sắc vạn vật thiên nhiên hoặc khu vực có sự phối hợp giữa cảnh sắc vạn vật thiên nhiên với khu công trình kiến trúc có giá trị lịch sử, nghệ thuật và thẩm mỹ, khoa học. Danh lam thắng cảnh phải có một trong những tiêu chuẩn sau đây :

Danh lam thắng cảnh chiếm khoảng 3.3% số di tích được xếp hạng.

Di tích lịch sử cách mạng[sửa|sửa mã nguồn]

Di tích cách mạng – kháng chiến là một bộ phận cấu thành mạng lưới hệ thống những di tích lịch sử – văn hoá, tuy nhiên, nó có những điểm khác với những di tích tôn giáo tín ngưỡng như đình, đền, chùa, miếu … ở chỗ : đó là những khu vực đơn cử, khu công trình kiến trúc có sẵn ( nhà tại, đường phố … ), là những khu công trình được con người tạo nên tương thích với mục tiêu sử dụng ( địa đạo, hầm bí hiểm … ) gắn liền với những sự kiện đơn cử, nhân vật lịch sử đơn cử mà trở thành di tích. Loại hình di tích này rất phong phú, đa dạng chủng loại, xuất hiện ở khắp mọi nơi, khó phân biệt, đồng thời cũng rất dễ bị quên béng, dễ biến dạng theo mục tiêu sử dụng, theo thời tiết và theo thời hạn. Bởi vậy những di tích này vừa khó bảo tồn vừa khó phát huy tính năng nếu không được chăm sóc đặc biệt quan trọng. [ 6 ]Một số di tích lịch sử cách mạng như : Chiến khu Tân Trào, Chiến khu Quỳnh Lưu, Khu di tích thắng lợi Điện Biên Phủ, …

Phân cấp di tích[sửa|sửa mã nguồn]

Căn cứ vào giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống, khoa học, di tích lịch sử – văn hóa truyền thống, danh lam thắng cảnh ( gọi chung là di tích ) được chia thành :
Trong trường hợp di tích đã được xếp hạng mà sau đó có đủ địa thế căn cứ xác lập là không đủ tiêu chuẩn hoặc bị huỷ hoại không có năng lực phục sinh thì người có thẩm quyền quyết định hành động xếp hạng di tích nào có quyền ra quyết định hành động huỷ bỏ xếp hạng so với di tích đó .

Thống kê di tích Việt Nam[sửa|sửa mã nguồn]

Theo địa phương[sửa|sửa mã nguồn]

Theo loại di tích[sửa|sửa mã nguồn]

Bảo tồn di tích[sửa|sửa mã nguồn]

Vấn đề bảo tồn di tích và kinh phí đầu tư bảo tồn thường gây tranh luận tại Việt Nam. Nhiều di tích không được dữ gìn và bảo vệ đúng mức, gây hư hỏng nghiêm trọng hay bị sửa lại khác xa mẫu cổ. Nhiều di tích như Thác Voi, Thác Liên Khương, Công ty CP khai thác chỉ rào thác, kinh doanh thương mại bán vé thu tiền vào cổng mà không trùng tu và đến cuối năm 2007 thì rao sang nhượng dự án Bất Động Sản, kiếm lời thêm 3 tỷ đồng [ 93 ] .

Thành nhà Hồ bị Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa tôn tạo “không đúng cách” và vá víu. Chùa Phật Tích tại Bắc Ninh, di tích lịch sử thời nhà Lý, bị phá bỏ tan hoang “để xây dựng mới”.[94]

Theo quan điểm của những chuyên viên Đức thuộc tổ chức triển khai Dự án bảo tồn, trùng tu và giảng dạy Đức ( GCREP ) : ” Ở Việt Nam, với những di tích bị hư hại nhiều, người ta thường bỏ đi và xây lại mới. Còn theo kinh nghiệm tay nghề của chúng tôi, không phải cái gì cũng cần tu tạo lại 100 %, có những thứ không tu tạo được thì giữ nguyên ” [ 95 ]

Vì những yếu kém trong những mặt khác so với các nước trong khu vực, nên ngành du lịch Việt Nam thường chỉ chú trọng khai thác quá đáng các thắng cảnh thiên nhiên như một điểm mạnh,[cần dẫn nguồn] nhưng việc “xã hội hóa” các danh thắng (cho phép các công ty đầu tư khai thác và bán vé vào cửa) dẫn đến việc hầu hết các nơi danh thắng đều thu tiền vào tham quan và các công ty này lại không quan tâm bảo trì đúng mức,[cần dẫn nguồn] do đó cảnh quan đang bị xuống cấp hay phá hủy, điển hình là trường hợp các di tích quốc gia như Thác Voi,[96] Thác Liên Khương.[97]

Di sản quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]

Hiện tại, Việt Nam đã có 8 di tích được UNESCO công nhận là Di sản quốc tế gồm :

• 2 Di sản thiên nhiên thế giới:

• 5 Di sản văn hóa thế giới gồm:

• 1 Di sản thế giới hỗn hợp:

Source: https://mix166.vn
Category: Bản Tin TA